متریالهای هنر سفالگری(1)

---

در این مقاله با انواع مواد اولیه که در هنر سفالگری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا خواهید شد.

---

اولین ماده مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است خاک رس به چند صورت در طبیعت وجود دارد:

1) خاک های اولیه :خاک هایی است که در کنار سنگ های مادر رسوب نموده، به وسیله آب یا باد جابه جا نشده، به طور نسبی خالص باقی مانده است.

2) خاک های ثانویه :خاک هایی است که بر اثر عوامل طبیعی مانند باد و باران و جریان های موقت یا دایمی رودخانه ها از محل اولیه منتقل و در این جا به جایی با مواد آلی و اکسیدهای مختلف مخلوط شده است. این نوع خاک ها در مقایسه با خاک های اولیه خلوص کمتری دارند اما از چسبندگی بیشتری برخوردار است.

موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگری از نظر کمیت فیزیکی به چند دسته تقسیم می شوند:

1) مواد اولیه پلاستیک(شکل پذیر یا رُس ها) :به خاک هایی گفته می شود که خاصیت «پلاستی سته» دارند. یعنی خاصیتی که ماده را قادر می سازد تا در اثر یک نیروی خاری بدون شکست و گسستگی تغییر شکل داده، بعد از حذف یا کاهش نیرو، هم چنان شکل خود را حفظ کند.

2) مواد اولیه غیرپلاستیک :خاصیت تغییر شکل ندارند

مواد اولیه غیر پلاستیک به چند دسته تقسیم می شوند:

1) پر کننده ها :مانند سیلیس، سنگ چخماق و تالک، مواد غیرپلاستیکی هستند که به بدنه افزوده می شوند. معمولاً دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت شیمیایی خوبی هستند.

2) گداز آورها :مانند فلدسپات، اکسیدهای سدیم، پتاسیم، بور یا باریم که در بدنه و لعاب سازی به کار می رود. گداز آورهای مورد استفاده در سرامیک سازی، بسیار متنوع اند.

ابزار و وسایل تولیدسفال:

- سنگ خرد کن :برای تبدیل قطعه های سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده می شود.

- آسیاب :برای پودر کردن مواد معدنی به کار می رود.

- الک :برای دانه بندی، تمیز کردن و جداسازی مواد از یکدیگر از الک استفاده می کنند.

- مخلوط کن :به هم زدن دوغاب های سرامیکی و ورز دادن خمیر سرامیک با مخلوط کن انجام می گیرد.

- خشک کن: برای خشک کردن دوغاب بدنه های خام قبل از پخت آن ها را در خشک کن قرار می دهند.

- کوره: بدنه های خام و لعابدار را در کوره می پزند.

- چرخ سفالگری: برای ساخت ظرف های سفالی از چرخ سفالگری استفاده می شود.

- ابزار کوچک چرخکاری: وسایلی است که برای شکل دادن ظرف های سفالی، هنگام چرخ کاری به کار می رود.

بررسی کیفیت مواد اولیه کاربردی

مواد اولیه مناطق مختلف کیفیات و خصوصیات متفاوتی دارند و هر کدام برای ساخت نوع خاصی از محصول و شیوه تولید مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال محل مورد استفاده برای کاردستی، چرخکاری و قالبی باید دارای قابلیت های متناسب با آن شیوه باشد .

1) ارتن ورEarthen Ware: قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 8 شد. در زبان فارسی به اشیاء ارتن ور«سفال» گفته می شود. ولیکن این لغت در برخی 50 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب با مواقع فقط به اشیاء سرامیکی سرامیکی بدون لعاب اطلاق می گردد. در زبان عرب نیز(خزف) نامیده شده و آن عبارتست از پوسته آهکی نوعی از حیوان دریایی. این نوع سرامیک را فرانسویان فیانس(Faience) نام گذاری کرده اند. در سرامیک سازی فرانسه(فایانلس) به سفال لعابدار منقوش گفته می شود. در زبان انگلیسی ارتن ور (Earthen Ware)نامیده می شود.(معنای تحت الفظی ارتن ور به نام بدنه خاکی است). در انگلیسی کلمه پاتری (Pottory)در این مورد بکار می رود در صورتی که معنای لغوی پاتری از دو کلمه پات (Pot)به معنای ظرف و اری (Ery) به معنای کار کردن و ساختن تشکیل شده است. که مجموعاً به معنای ظرفسازی و به معنای خاص جنبه سرامیک سازی دارد . در خاتمه نزدیک ترین لغتی که به پاتری وجود دارد کلمه(کوزه گری) است. در زبان آلمانی نیز (Steingert)نامیده شده است .ارتن ور خود از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد :

الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware که معمولا از یک نوع ماده اولیه ودارای حداکثر ناخالصی است.

ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware عبارت است از قطعه ای که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.

ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را بدست می دهد.

د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و بعلت عدم وجود اتصال(آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات بسیارترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است.

2) استون ور Stone Ware قطعه ای است لعابدار و یا بدون لعاب که قسمت اعظم آن از مواد دیرگداز تهیه شده و تا نیمه شیشه ای شدن(درجه بحرانی) گرما دیده است. استون ورها عموماً شفافیتی ندارند و کاملاً مات هستند ولی از استحکام عالی برخوردار هستند. در فارسی نام تجاری آن(چینی سنگی) می باشد. در فرانسه (Cres) در آلمانی (Steinzeng) نامیده می شود. استون ورها به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) استون ور طبیعی S. Natural که از یک نوع خاک با حداکثر ناخالصی تهیه می شود.

ب) استون ور ظریف S. Fine که از مخلوطی از خاک های پرچسب و کم چسب تشکیل شده و پوشش مثلثی ایجاد می کند .

ج) استون ور صنعتی غیر متخلخل Tecnnical S. که از مواد خام خالص و کنترل شده تهیه و بدقت مخلوط و حرارت دیده و با حداقل تخلخل بیشتر در صنایع شیمیایی استفاده می شود.

د) استون ور جاسپر Jasper S. که از آن ها به مقدار فراوان از ترکیبات باریم استفاده شده است.

ه) استون ور بازالت Basalt S. که از بدنه آن ها از مقادیر زیادی اکسید آهن استفاده شده است.

3) چینیChina: این نوع سرامیک دارای بدنه ای کاملاً سفید و شفاف با درصد تخلخل کم و گاهی صفر است. لعاب چینی همواره ترانسپرانت و شیشه ای می باشد. چینی از مواد اولیه مرغوب و کاملاً خالص تهیه شده است .چینی ها از لحاظ ترکیب مواد به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) چینی هتل Hotel China دارای ترکیبی سه ماده ایی است که شامل اکسید آلومینیوم و سیلیس فراوان بوده و به اضافه مقدار درصدی کم از آهک کلسینه شده که در شرایطی ویژه حرارت دیده و دارای تخلخلی بسیار پائین می باشد: معمولاً علامت مشخصه چینی هتل آنست که نسبت به سایر چینی ها بسیار ضخیم تر می باشد.

ب) چینی خانگیHouse hold China : که تمام تولید آن مانند چینی هتل است ولی با ساختی ظریف تر و نازک تر که باعث ایجاد شفافیت در بدنه ظرف می گردد.

ج) چینی استخوانیBone China : که شامل مقادیر فراوانی خاکستر استخوان می باشد که باعث تولید شفافیت بهتری در بدنه ظرف می گردد. چینی های استخوانی اکثراً در انگلستان ساخته می شوند.

د) چینی فریتFrit China : که شامل مقادیری گدازنده فلاکس (Fluxe)است که سبب شفافیت بدنه می گردد. نام بالیک ور (BellekWare)نیز در همین زمینه به کار می رود. چینی های مشهور له ناکس (Lenox)در آمریکا نیز از این نمونه است. توضیح آن که ایرانیان نیز در قرن نهم میلادی این تکنیک را بررسی و تجزیه نمودند .

ه) چینی سخت High Strenght China دارای ترکیبی هستند که در آن آلومین به مقدار زیاد جانشین کوارتز شده است.

ت ـ چینی آشپزخانه ای Kitchen Ware که دارای ضریب انبساط حرارتی کم بوده و اغلب شامل مقادیری کرودریت (Cordierite)یا اکسید لیتم بصورت مواد معدنی مختلف در آن ها وجود دارند. اون ور (Oven Ware)نوعی از چینی های آشپزخانه ای مخصوص داخل فر است و نوعی دیگر ظروف مقاوم در برابر شعله (Flame Ware)می باشد که پخت غذا بر روی حرارت آزاد را میسر می کند.

4) پرسیلن Porcelain پرسیلن ها یک بدنه کاملاً سخت و شفاف سرامیکی اند که معمولاً دارای ترکیبات سه ماده ایی می باشند. در مورد بعضی از پرسلین ها مانند پرسیلن های الکتریکی هردوی این اعمال در یک جا انجام می گیرد. در زبان فنی عرفی اکثر قطعات فنی و مهندس و نیز چینی های بدون لعاب را که دارای درصد تخلخل صفر باشد پرسلین می نامند.

5) سرامیک های خالص Special Ceramics بخشی از این نوع سرامیک برای قطعات غیر مادی جهت صنایع الکترونیک بوده که شامل تیتانیت ها (Titanite)و فریت ها (Ferrites) می باشد. هم چنین سایر قسمت ها شامل بدنه های دیرگداز بسیار نرم. اجسام شیمیائی، پرسلین های دندانپزشکی. بدنه های مقاوم در برابر شوک های حرارتی. ابزار های برش سرامیکی و بدنه های انتقال دهنده اشعه مادون قرمز می باشد.

الباقی این مبحث را در مقاله آینده پی می گیریم.

متریالهای هنر سفالگری(1)

---

در این مقاله با انواع مواد اولیه که در هنر سفالگری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا خواهید شد.

---

اولین ماده مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است خاک رس به چند صورت در طبیعت وجود دارد:

1) خاک های اولیه :خاک هایی است که در کنار سنگ های مادر رسوب نموده، به وسیله آب یا باد جابه جا نشده، به طور نسبی خالص باقی مانده است.

2) خاک های ثانویه :خاک هایی است که بر اثر عوامل طبیعی مانند باد و باران و جریان های موقت یا دایمی رودخانه ها از محل اولیه منتقل و در این جا به جایی با مواد آلی و اکسیدهای مختلف مخلوط شده است. این نوع خاک ها در مقایسه با خاک های اولیه خلوص کمتری دارند اما از چسبندگی بیشتری برخوردار است.

موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگری از نظر کمیت فیزیکی به چند دسته تقسیم می شوند:

1) مواد اولیه پلاستیک(شکل پذیر یا رُس ها) :به خاک هایی گفته می شود که خاصیت «پلاستی سته» دارند. یعنی خاصیتی که ماده را قادر می سازد تا در اثر یک نیروی خاری بدون شکست و گسستگی تغییر شکل داده، بعد از حذف یا کاهش نیرو، هم چنان شکل خود را حفظ کند.

2) مواد اولیه غیرپلاستیک :خاصیت تغییر شکل ندارند

مواد اولیه غیر پلاستیک به چند دسته تقسیم می شوند:

1) پر کننده ها :مانند سیلیس، سنگ چخماق و تالک، مواد غیرپلاستیکی هستند که به بدنه افزوده می شوند. معمولاً دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت شیمیایی خوبی هستند.

2) گداز آورها :مانند فلدسپات، اکسیدهای سدیم، پتاسیم، بور یا باریم که در بدنه و لعاب سازی به کار می رود. گداز آورهای مورد استفاده در سرامیک سازی، بسیار متنوع اند.

ابزار و وسایل تولیدسفال:

- سنگ خرد کن :برای تبدیل قطعه های سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده می شود.

- آسیاب :برای پودر کردن مواد معدنی به کار می رود.

- الک :برای دانه بندی، تمیز کردن و جداسازی مواد از یکدیگر از الک استفاده می کنند.

- مخلوط کن :به هم زدن دوغاب های سرامیکی و ورز دادن خمیر سرامیک با مخلوط کن انجام می گیرد.

- خشک کن: برای خشک کردن دوغاب بدنه های خام قبل از پخت آن ها را در خشک کن قرار می دهند.

- کوره: بدنه های خام و لعابدار را در کوره می پزند.

- چرخ سفالگری: برای ساخت ظرف های سفالی از چرخ سفالگری استفاده می شود.

- ابزار کوچک چرخکاری: وسایلی است که برای شکل دادن ظرف های سفالی، هنگام چرخ کاری به کار می رود.

بررسی کیفیت مواد اولیه کاربردی

مواد اولیه مناطق مختلف کیفیات و خصوصیات متفاوتی دارند و هر کدام برای ساخت نوع خاصی از محصول و شیوه تولید مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال محل مورد استفاده برای کاردستی، چرخکاری و قالبی باید دارای قابلیت های متناسب با آن شیوه باشد .

1) ارتن ورEarthen Ware: قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 8 شد. در زبان فارسی به اشیاء ارتن ور«سفال» گفته می شود. ولیکن این لغت در برخی 50 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب با مواقع فقط به اشیاء سرامیکی سرامیکی بدون لعاب اطلاق می گردد. در زبان عرب نیز(خزف) نامیده شده و آن عبارتست از پوسته آهکی نوعی از حیوان دریایی. این نوع سرامیک را فرانسویان فیانس(Faience) نام گذاری کرده اند. در سرامیک سازی فرانسه(فایانلس) به سفال لعابدار منقوش گفته می شود. در زبان انگلیسی ارتن ور (Earthen Ware)نامیده می شود.(معنای تحت الفظی ارتن ور به نام بدنه خاکی است). در انگلیسی کلمه پاتری (Pottory)در این مورد بکار می رود در صورتی که معنای لغوی پاتری از دو کلمه پات (Pot)به معنای ظرف و اری (Ery) به معنای کار کردن و ساختن تشکیل شده است. که مجموعاً به معنای ظرفسازی و به معنای خاص جنبه سرامیک سازی دارد . در خاتمه نزدیک ترین لغتی که به پاتری وجود دارد کلمه(کوزه گری) است. در زبان آلمانی نیز (Steingert)نامیده شده است .ارتن ور خود از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد :

الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware که معمولا از یک نوع ماده اولیه ودارای حداکثر ناخالصی است.

ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware عبارت است از قطعه ای که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.

ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را بدست می دهد.

د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و بعلت عدم وجود اتصال(آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات بسیارترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است.

2) استون ور Stone Ware قطعه ای است لعابدار و یا بدون لعاب که قسمت اعظم آن از مواد دیرگداز تهیه شده و تا نیمه شیشه ای شدن(درجه بحرانی) گرما دیده است. استون ورها عموماً شفافیتی ندارند و کاملاً مات هستند ولی از استحکام عالی برخوردار هستند. در فارسی نام تجاری آن(چینی سنگی) می باشد. در فرانسه (Cres) در آلمانی (Steinzeng) نامیده می شود. استون ورها به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) استون ور طبیعی S. Natural که از یک نوع خاک با حداکثر ناخالصی تهیه می شود.

ب) استون ور ظریف S. Fine که از مخلوطی از خاک های پرچسب و کم چسب تشکیل شده و پوشش مثلثی ایجاد می کند .

ج) استون ور صنعتی غیر متخلخل Tecnnical S. که از مواد خام خالص و کنترل شده تهیه و بدقت مخلوط و حرارت دیده و با حداقل تخلخل بیشتر در صنایع شیمیایی استفاده می شود.

د) استون ور جاسپر Jasper S. که از آن ها به مقدار فراوان از ترکیبات باریم استفاده شده است.

ه) استون ور بازالت Basalt S. که از بدنه آن ها از مقادیر زیادی اکسید آهن استفاده شده است.

3) چینیChina: این نوع سرامیک دارای بدنه ای کاملاً سفید و شفاف با درصد تخلخل کم و گاهی صفر است. لعاب چینی همواره ترانسپرانت و شیشه ای می باشد. چینی از مواد اولیه مرغوب و کاملاً خالص تهیه شده است .چینی ها از لحاظ ترکیب مواد به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) چینی هتل Hotel China دارای ترکیبی سه ماده ایی است که شامل اکسید آلومینیوم و سیلیس فراوان بوده و به اضافه مقدار درصدی کم از آهک کلسینه شده که در شرایطی ویژه حرارت دیده و دارای تخلخلی بسیار پائین می باشد: معمولاً علامت مشخصه چینی هتل آنست که نسبت به سایر چینی ها بسیار ضخیم تر می باشد.

ب) چینی خانگیHouse hold China : که تمام تولید آن مانند چینی هتل است ولی با ساختی ظریف تر و نازک تر که باعث ایجاد شفافیت در بدنه ظرف می گردد.

ج) چینی استخوانیBone China : که شامل مقادیر فراوانی خاکستر استخوان می باشد که باعث تولید شفافیت بهتری در بدنه ظرف می گردد. چینی های استخوانی اکثراً در انگلستان ساخته می شوند.

د) چینی فریتFrit China : که شامل مقادیری گدازنده فلاکس (Fluxe)است که سبب شفافیت بدنه می گردد. نام بالیک ور (BellekWare)نیز در همین زمینه به کار می رود. چینی های مشهور له ناکس (Lenox)در آمریکا نیز از این نمونه است. توضیح آن که ایرانیان نیز در قرن نهم میلادی این تکنیک را بررسی و تجزیه نمودند .

ه) چینی سخت High Strenght China دارای ترکیبی هستند که در آن آلومین به مقدار زیاد جانشین کوارتز شده است.

ت ـ چینی آشپزخانه ای Kitchen Ware که دارای ضریب انبساط حرارتی کم بوده و اغلب شامل مقادیری کرودریت (Cordierite)یا اکسید لیتم بصورت مواد معدنی مختلف در آن ها وجود دارند. اون ور (Oven Ware)نوعی از چینی های آشپزخانه ای مخصوص داخل فر است و نوعی دیگر ظروف مقاوم در برابر شعله (Flame Ware)می باشد که پخت غذا بر روی حرارت آزاد را میسر می کند.

4) پرسیلن Porcelain پرسیلن ها یک بدنه کاملاً سخت و شفاف سرامیکی اند که معمولاً دارای ترکیبات سه ماده ایی می باشند. در مورد بعضی از پرسلین ها مانند پرسیلن های الکتریکی هردوی این اعمال در یک جا انجام می گیرد. در زبان فنی عرفی اکثر قطعات فنی و مهندس و نیز چینی های بدون لعاب را که دارای درصد تخلخل صفر باشد پرسلین می نامند.

5) سرامیک های خالص Special Ceramics بخشی از این نوع سرامیک برای قطعات غیر مادی جهت صنایع الکترونیک بوده که شامل تیتانیت ها (Titanite)و فریت ها (Ferrites) می باشد. هم چنین سایر قسمت ها شامل بدنه های دیرگداز بسیار نرم. اجسام شیمیائی، پرسلین های دندانپزشکی. بدنه های مقاوم در برابر شوک های حرارتی. ابزار های برش سرامیکی و بدنه های انتقال دهنده اشعه مادون قرمز می باشد.

الباقی این مبحث را در مقاله آینده پی می گیریم.

متریالهای هنر سفالگری(1)

---

در این مقاله با انواع مواد اولیه که در هنر سفالگری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا خواهید شد.

---

اولین ماده مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است خاک رس به چند صورت در طبیعت وجود دارد:

1) خاک های اولیه :خاک هایی است که در کنار سنگ های مادر رسوب نموده، به وسیله آب یا باد جابه جا نشده، به طور نسبی خالص باقی مانده است.

2) خاک های ثانویه :خاک هایی است که بر اثر عوامل طبیعی مانند باد و باران و جریان های موقت یا دایمی رودخانه ها از محل اولیه منتقل و در این جا به جایی با مواد آلی و اکسیدهای مختلف مخلوط شده است. این نوع خاک ها در مقایسه با خاک های اولیه خلوص کمتری دارند اما از چسبندگی بیشتری برخوردار است.

موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگری از نظر کمیت فیزیکی به چند دسته تقسیم می شوند:

1) مواد اولیه پلاستیک(شکل پذیر یا رُس ها) :به خاک هایی گفته می شود که خاصیت «پلاستی سته» دارند. یعنی خاصیتی که ماده را قادر می سازد تا در اثر یک نیروی خاری بدون شکست و گسستگی تغییر شکل داده، بعد از حذف یا کاهش نیرو، هم چنان شکل خود را حفظ کند.

2) مواد اولیه غیرپلاستیک :خاصیت تغییر شکل ندارند

مواد اولیه غیر پلاستیک به چند دسته تقسیم می شوند:

1) پر کننده ها :مانند سیلیس، سنگ چخماق و تالک، مواد غیرپلاستیکی هستند که به بدنه افزوده می شوند. معمولاً دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت شیمیایی خوبی هستند.

2) گداز آورها :مانند فلدسپات، اکسیدهای سدیم، پتاسیم، بور یا باریم که در بدنه و لعاب سازی به کار می رود. گداز آورهای مورد استفاده در سرامیک سازی، بسیار متنوع اند.

ابزار و وسایل تولیدسفال:

- سنگ خرد کن :برای تبدیل قطعه های سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده می شود.

- آسیاب :برای پودر کردن مواد معدنی به کار می رود.

- الک :برای دانه بندی، تمیز کردن و جداسازی مواد از یکدیگر از الک استفاده می کنند.

- مخلوط کن :به هم زدن دوغاب های سرامیکی و ورز دادن خمیر سرامیک با مخلوط کن انجام می گیرد.

- خشک کن: برای خشک کردن دوغاب بدنه های خام قبل از پخت آن ها را در خشک کن قرار می دهند.

- کوره: بدنه های خام و لعابدار را در کوره می پزند.

- چرخ سفالگری: برای ساخت ظرف های سفالی از چرخ سفالگری استفاده می شود.

- ابزار کوچک چرخکاری: وسایلی است که برای شکل دادن ظرف های سفالی، هنگام چرخ کاری به کار می رود.

بررسی کیفیت مواد اولیه کاربردی

مواد اولیه مناطق مختلف کیفیات و خصوصیات متفاوتی دارند و هر کدام برای ساخت نوع خاصی از محصول و شیوه تولید مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال محل مورد استفاده برای کاردستی، چرخکاری و قالبی باید دارای قابلیت های متناسب با آن شیوه باشد .

1) ارتن ورEarthen Ware: قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 8 شد. در زبان فارسی به اشیاء ارتن ور«سفال» گفته می شود. ولیکن این لغت در برخی 50 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب با مواقع فقط به اشیاء سرامیکی سرامیکی بدون لعاب اطلاق می گردد. در زبان عرب نیز(خزف) نامیده شده و آن عبارتست از پوسته آهکی نوعی از حیوان دریایی. این نوع سرامیک را فرانسویان فیانس(Faience) نام گذاری کرده اند. در سرامیک سازی فرانسه(فایانلس) به سفال لعابدار منقوش گفته می شود. در زبان انگلیسی ارتن ور (Earthen Ware)نامیده می شود.(معنای تحت الفظی ارتن ور به نام بدنه خاکی است). در انگلیسی کلمه پاتری (Pottory)در این مورد بکار می رود در صورتی که معنای لغوی پاتری از دو کلمه پات (Pot)به معنای ظرف و اری (Ery) به معنای کار کردن و ساختن تشکیل شده است. که مجموعاً به معنای ظرفسازی و به معنای خاص جنبه سرامیک سازی دارد . در خاتمه نزدیک ترین لغتی که به پاتری وجود دارد کلمه(کوزه گری) است. در زبان آلمانی نیز (Steingert)نامیده شده است .ارتن ور خود از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد :

الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware که معمولا از یک نوع ماده اولیه ودارای حداکثر ناخالصی است.

ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware عبارت است از قطعه ای که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.

ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را بدست می دهد.

د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و بعلت عدم وجود اتصال(آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات بسیارترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است.

2) استون ور Stone Ware قطعه ای است لعابدار و یا بدون لعاب که قسمت اعظم آن از مواد دیرگداز تهیه شده و تا نیمه شیشه ای شدن(درجه بحرانی) گرما دیده است. استون ورها عموماً شفافیتی ندارند و کاملاً مات هستند ولی از استحکام عالی برخوردار هستند. در فارسی نام تجاری آن(چینی سنگی) می باشد. در فرانسه (Cres) در آلمانی (Steinzeng) نامیده می شود. استون ورها به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) استون ور طبیعی S. Natural که از یک نوع خاک با حداکثر ناخالصی تهیه می شود.

ب) استون ور ظریف S. Fine که از مخلوطی از خاک های پرچسب و کم چسب تشکیل شده و پوشش مثلثی ایجاد می کند .

ج) استون ور صنعتی غیر متخلخل Tecnnical S. که از مواد خام خالص و کنترل شده تهیه و بدقت مخلوط و حرارت دیده و با حداقل تخلخل بیشتر در صنایع شیمیایی استفاده می شود.

د) استون ور جاسپر Jasper S. که از آن ها به مقدار فراوان از ترکیبات باریم استفاده شده است.

ه) استون ور بازالت Basalt S. که از بدنه آن ها از مقادیر زیادی اکسید آهن استفاده شده است.

3) چینیChina: این نوع سرامیک دارای بدنه ای کاملاً سفید و شفاف با درصد تخلخل کم و گاهی صفر است. لعاب چینی همواره ترانسپرانت و شیشه ای می باشد. چینی از مواد اولیه مرغوب و کاملاً خالص تهیه شده است .چینی ها از لحاظ ترکیب مواد به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) چینی هتل Hotel China دارای ترکیبی سه ماده ایی است که شامل اکسید آلومینیوم و سیلیس فراوان بوده و به اضافه مقدار درصدی کم از آهک کلسینه شده که در شرایطی ویژه حرارت دیده و دارای تخلخلی بسیار پائین می باشد: معمولاً علامت مشخصه چینی هتل آنست که نسبت به سایر چینی ها بسیار ضخیم تر می باشد.

ب) چینی خانگیHouse hold China : که تمام تولید آن مانند چینی هتل است ولی با ساختی ظریف تر و نازک تر که باعث ایجاد شفافیت در بدنه ظرف می گردد.

ج) چینی استخوانیBone China : که شامل مقادیر فراوانی خاکستر استخوان می باشد که باعث تولید شفافیت بهتری در بدنه ظرف می گردد. چینی های استخوانی اکثراً در انگلستان ساخته می شوند.

د) چینی فریتFrit China : که شامل مقادیری گدازنده فلاکس (Fluxe)است که سبب شفافیت بدنه می گردد. نام بالیک ور (BellekWare)نیز در همین زمینه به کار می رود. چینی های مشهور له ناکس (Lenox)در آمریکا نیز از این نمونه است. توضیح آن که ایرانیان نیز در قرن نهم میلادی این تکنیک را بررسی و تجزیه نمودند .

ه) چینی سخت High Strenght China دارای ترکیبی هستند که در آن آلومین به مقدار زیاد جانشین کوارتز شده است.

ت ـ چینی آشپزخانه ای Kitchen Ware که دارای ضریب انبساط حرارتی کم بوده و اغلب شامل مقادیری کرودریت (Cordierite)یا اکسید لیتم بصورت مواد معدنی مختلف در آن ها وجود دارند. اون ور (Oven Ware)نوعی از چینی های آشپزخانه ای مخصوص داخل فر است و نوعی دیگر ظروف مقاوم در برابر شعله (Flame Ware)می باشد که پخت غذا بر روی حرارت آزاد را میسر می کند.

4) پرسیلن Porcelain پرسیلن ها یک بدنه کاملاً سخت و شفاف سرامیکی اند که معمولاً دارای ترکیبات سه ماده ایی می باشند. در مورد بعضی از پرسلین ها مانند پرسیلن های الکتریکی هردوی این اعمال در یک جا انجام می گیرد. در زبان فنی عرفی اکثر قطعات فنی و مهندس و نیز چینی های بدون لعاب را که دارای درصد تخلخل صفر باشد پرسلین می نامند.

5) سرامیک های خالص Special Ceramics بخشی از این نوع سرامیک برای قطعات غیر مادی جهت صنایع الکترونیک بوده که شامل تیتانیت ها (Titanite)و فریت ها (Ferrites) می باشد. هم چنین سایر قسمت ها شامل بدنه های دیرگداز بسیار نرم. اجسام شیمیائی، پرسلین های دندانپزشکی. بدنه های مقاوم در برابر شوک های حرارتی. ابزار های برش سرامیکی و بدنه های انتقال دهنده اشعه مادون قرمز می باشد.

الباقی این مبحث را در مقاله آینده پی می گیریم.

متریالهای هنر سفالگری(1)

---

در این مقاله با انواع مواد اولیه که در هنر سفالگری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا خواهید شد.

---

اولین ماده مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است خاک رس به چند صورت در طبیعت وجود دارد:

1) خاک های اولیه :خاک هایی است که در کنار سنگ های مادر رسوب نموده، به وسیله آب یا باد جابه جا نشده، به طور نسبی خالص باقی مانده است.

2) خاک های ثانویه :خاک هایی است که بر اثر عوامل طبیعی مانند باد و باران و جریان های موقت یا دایمی رودخانه ها از محل اولیه منتقل و در این جا به جایی با مواد آلی و اکسیدهای مختلف مخلوط شده است. این نوع خاک ها در مقایسه با خاک های اولیه خلوص کمتری دارند اما از چسبندگی بیشتری برخوردار است.

موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگری از نظر کمیت فیزیکی به چند دسته تقسیم می شوند:

1) مواد اولیه پلاستیک(شکل پذیر یا رُس ها) :به خاک هایی گفته می شود که خاصیت «پلاستی سته» دارند. یعنی خاصیتی که ماده را قادر می سازد تا در اثر یک نیروی خاری بدون شکست و گسستگی تغییر شکل داده، بعد از حذف یا کاهش نیرو، هم چنان شکل خود را حفظ کند.

2) مواد اولیه غیرپلاستیک :خاصیت تغییر شکل ندارند

مواد اولیه غیر پلاستیک به چند دسته تقسیم می شوند:

1) پر کننده ها :مانند سیلیس، سنگ چخماق و تالک، مواد غیرپلاستیکی هستند که به بدنه افزوده می شوند. معمولاً دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت شیمیایی خوبی هستند.

2) گداز آورها :مانند فلدسپات، اکسیدهای سدیم، پتاسیم، بور یا باریم که در بدنه و لعاب سازی به کار می رود. گداز آورهای مورد استفاده در سرامیک سازی، بسیار متنوع اند.

ابزار و وسایل تولیدسفال:

- سنگ خرد کن :برای تبدیل قطعه های سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده می شود.

- آسیاب :برای پودر کردن مواد معدنی به کار می رود.

- الک :برای دانه بندی، تمیز کردن و جداسازی مواد از یکدیگر از الک استفاده می کنند.

- مخلوط کن :به هم زدن دوغاب های سرامیکی و ورز دادن خمیر سرامیک با مخلوط کن انجام می گیرد.

- خشک کن: برای خشک کردن دوغاب بدنه های خام قبل از پخت آن ها را در خشک کن قرار می دهند.

- کوره: بدنه های خام و لعابدار را در کوره می پزند.

- چرخ سفالگری: برای ساخت ظرف های سفالی از چرخ سفالگری استفاده می شود.

- ابزار کوچک چرخکاری: وسایلی است که برای شکل دادن ظرف های سفالی، هنگام چرخ کاری به کار می رود.

بررسی کیفیت مواد اولیه کاربردی

مواد اولیه مناطق مختلف کیفیات و خصوصیات متفاوتی دارند و هر کدام برای ساخت نوع خاصی از محصول و شیوه تولید مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال محل مورد استفاده برای کاردستی، چرخکاری و قالبی باید دارای قابلیت های متناسب با آن شیوه باشد .

1) ارتن ورEarthen Ware: قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 8 شد. در زبان فارسی به اشیاء ارتن ور«سفال» گفته می شود. ولیکن این لغت در برخی 50 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب با مواقع فقط به اشیاء سرامیکی سرامیکی بدون لعاب اطلاق می گردد. در زبان عرب نیز(خزف) نامیده شده و آن عبارتست از پوسته آهکی نوعی از حیوان دریایی. این نوع سرامیک را فرانسویان فیانس(Faience) نام گذاری کرده اند. در سرامیک سازی فرانسه(فایانلس) به سفال لعابدار منقوش گفته می شود. در زبان انگلیسی ارتن ور (Earthen Ware)نامیده می شود.(معنای تحت الفظی ارتن ور به نام بدنه خاکی است). در انگلیسی کلمه پاتری (Pottory)در این مورد بکار می رود در صورتی که معنای لغوی پاتری از دو کلمه پات (Pot)به معنای ظرف و اری (Ery) به معنای کار کردن و ساختن تشکیل شده است. که مجموعاً به معنای ظرفسازی و به معنای خاص جنبه سرامیک سازی دارد . در خاتمه نزدیک ترین لغتی که به پاتری وجود دارد کلمه(کوزه گری) است. در زبان آلمانی نیز (Steingert)نامیده شده است .ارتن ور خود از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد :

الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware که معمولا از یک نوع ماده اولیه ودارای حداکثر ناخالصی است.

ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware عبارت است از قطعه ای که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.

ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را بدست می دهد.

د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و بعلت عدم وجود اتصال(آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات بسیارترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است.

2) استون ور Stone Ware قطعه ای است لعابدار و یا بدون لعاب که قسمت اعظم آن از مواد دیرگداز تهیه شده و تا نیمه شیشه ای شدن(درجه بحرانی) گرما دیده است. استون ورها عموماً شفافیتی ندارند و کاملاً مات هستند ولی از استحکام عالی برخوردار هستند. در فارسی نام تجاری آن(چینی سنگی) می باشد. در فرانسه (Cres) در آلمانی (Steinzeng) نامیده می شود. استون ورها به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) استون ور طبیعی S. Natural که از یک نوع خاک با حداکثر ناخالصی تهیه می شود.

ب) استون ور ظریف S. Fine که از مخلوطی از خاک های پرچسب و کم چسب تشکیل شده و پوشش مثلثی ایجاد می کند .

ج) استون ور صنعتی غیر متخلخل Tecnnical S. که از مواد خام خالص و کنترل شده تهیه و بدقت مخلوط و حرارت دیده و با حداقل تخلخل بیشتر در صنایع شیمیایی استفاده می شود.

د) استون ور جاسپر Jasper S. که از آن ها به مقدار فراوان از ترکیبات باریم استفاده شده است.

ه) استون ور بازالت Basalt S. که از بدنه آن ها از مقادیر زیادی اکسید آهن استفاده شده است.

3) چینیChina: این نوع سرامیک دارای بدنه ای کاملاً سفید و شفاف با درصد تخلخل کم و گاهی صفر است. لعاب چینی همواره ترانسپرانت و شیشه ای می باشد. چینی از مواد اولیه مرغوب و کاملاً خالص تهیه شده است .چینی ها از لحاظ ترکیب مواد به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) چینی هتل Hotel China دارای ترکیبی سه ماده ایی است که شامل اکسید آلومینیوم و سیلیس فراوان بوده و به اضافه مقدار درصدی کم از آهک کلسینه شده که در شرایطی ویژه حرارت دیده و دارای تخلخلی بسیار پائین می باشد: معمولاً علامت مشخصه چینی هتل آنست که نسبت به سایر چینی ها بسیار ضخیم تر می باشد.

ب) چینی خانگیHouse hold China : که تمام تولید آن مانند چینی هتل است ولی با ساختی ظریف تر و نازک تر که باعث ایجاد شفافیت در بدنه ظرف می گردد.

ج) چینی استخوانیBone China : که شامل مقادیر فراوانی خاکستر استخوان می باشد که باعث تولید شفافیت بهتری در بدنه ظرف می گردد. چینی های استخوانی اکثراً در انگلستان ساخته می شوند.

د) چینی فریتFrit China : که شامل مقادیری گدازنده فلاکس (Fluxe)است که سبب شفافیت بدنه می گردد. نام بالیک ور (BellekWare)نیز در همین زمینه به کار می رود. چینی های مشهور له ناکس (Lenox)در آمریکا نیز از این نمونه است. توضیح آن که ایرانیان نیز در قرن نهم میلادی این تکنیک را بررسی و تجزیه نمودند .

ه) چینی سخت High Strenght China دارای ترکیبی هستند که در آن آلومین به مقدار زیاد جانشین کوارتز شده است.

ت ـ چینی آشپزخانه ای Kitchen Ware که دارای ضریب انبساط حرارتی کم بوده و اغلب شامل مقادیری کرودریت (Cordierite)یا اکسید لیتم بصورت مواد معدنی مختلف در آن ها وجود دارند. اون ور (Oven Ware)نوعی از چینی های آشپزخانه ای مخصوص داخل فر است و نوعی دیگر ظروف مقاوم در برابر شعله (Flame Ware)می باشد که پخت غذا بر روی حرارت آزاد را میسر می کند.

4) پرسیلن Porcelain پرسیلن ها یک بدنه کاملاً سخت و شفاف سرامیکی اند که معمولاً دارای ترکیبات سه ماده ایی می باشند. در مورد بعضی از پرسلین ها مانند پرسیلن های الکتریکی هردوی این اعمال در یک جا انجام می گیرد. در زبان فنی عرفی اکثر قطعات فنی و مهندس و نیز چینی های بدون لعاب را که دارای درصد تخلخل صفر باشد پرسلین می نامند.

5) سرامیک های خالص Special Ceramics بخشی از این نوع سرامیک برای قطعات غیر مادی جهت صنایع الکترونیک بوده که شامل تیتانیت ها (Titanite)و فریت ها (Ferrites) می باشد. هم چنین سایر قسمت ها شامل بدنه های دیرگداز بسیار نرم. اجسام شیمیائی، پرسلین های دندانپزشکی. بدنه های مقاوم در برابر شوک های حرارتی. ابزار های برش سرامیکی و بدنه های انتقال دهنده اشعه مادون قرمز می باشد.

الباقی این مبحث را در مقاله آینده پی می گیریم.

متریالهای هنر سفالگری(1)

---

در این مقاله با انواع مواد اولیه که در هنر سفالگری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا خواهید شد.

---

اولین ماده مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است خاک رس به چند صورت در طبیعت وجود دارد:

1) خاک های اولیه :خاک هایی است که در کنار سنگ های مادر رسوب نموده، به وسیله آب یا باد جابه جا نشده، به طور نسبی خالص باقی مانده است.

2) خاک های ثانویه :خاک هایی است که بر اثر عوامل طبیعی مانند باد و باران و جریان های موقت یا دایمی رودخانه ها از محل اولیه منتقل و در این جا به جایی با مواد آلی و اکسیدهای مختلف مخلوط شده است. این نوع خاک ها در مقایسه با خاک های اولیه خلوص کمتری دارند اما از چسبندگی بیشتری برخوردار است.

موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگری از نظر کمیت فیزیکی به چند دسته تقسیم می شوند:

1) مواد اولیه پلاستیک(شکل پذیر یا رُس ها) :به خاک هایی گفته می شود که خاصیت «پلاستی سته» دارند. یعنی خاصیتی که ماده را قادر می سازد تا در اثر یک نیروی خاری بدون شکست و گسستگی تغییر شکل داده، بعد از حذف یا کاهش نیرو، هم چنان شکل خود را حفظ کند.

2) مواد اولیه غیرپلاستیک :خاصیت تغییر شکل ندارند

مواد اولیه غیر پلاستیک به چند دسته تقسیم می شوند:

1) پر کننده ها :مانند سیلیس، سنگ چخماق و تالک، مواد غیرپلاستیکی هستند که به بدنه افزوده می شوند. معمولاً دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت شیمیایی خوبی هستند.

2) گداز آورها :مانند فلدسپات، اکسیدهای سدیم، پتاسیم، بور یا باریم که در بدنه و لعاب سازی به کار می رود. گداز آورهای مورد استفاده در سرامیک سازی، بسیار متنوع اند.

ابزار و وسایل تولیدسفال:

- سنگ خرد کن :برای تبدیل قطعه های سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده می شود.

- آسیاب :برای پودر کردن مواد معدنی به کار می رود.

- الک :برای دانه بندی، تمیز کردن و جداسازی مواد از یکدیگر از الک استفاده می کنند.

- مخلوط کن :به هم زدن دوغاب های سرامیکی و ورز دادن خمیر سرامیک با مخلوط کن انجام می گیرد.

- خشک کن: برای خشک کردن دوغاب بدنه های خام قبل از پخت آن ها را در خشک کن قرار می دهند.

- کوره: بدنه های خام و لعابدار را در کوره می پزند.

- چرخ سفالگری: برای ساخت ظرف های سفالی از چرخ سفالگری استفاده می شود.

- ابزار کوچک چرخکاری: وسایلی است که برای شکل دادن ظرف های سفالی، هنگام چرخ کاری به کار می رود.

بررسی کیفیت مواد اولیه کاربردی

مواد اولیه مناطق مختلف کیفیات و خصوصیات متفاوتی دارند و هر کدام برای ساخت نوع خاصی از محصول و شیوه تولید مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال محل مورد استفاده برای کاردستی، چرخکاری و قالبی باید دارای قابلیت های متناسب با آن شیوه باشد .

1) ارتن ورEarthen Ware: قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 8 شد. در زبان فارسی به اشیاء ارتن ور«سفال» گفته می شود. ولیکن این لغت در برخی 50 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب با مواقع فقط به اشیاء سرامیکی سرامیکی بدون لعاب اطلاق می گردد. در زبان عرب نیز(خزف) نامیده شده و آن عبارتست از پوسته آهکی نوعی از حیوان دریایی. این نوع سرامیک را فرانسویان فیانس(Faience) نام گذاری کرده اند. در سرامیک سازی فرانسه(فایانلس) به سفال لعابدار منقوش گفته می شود. در زبان انگلیسی ارتن ور (Earthen Ware)نامیده می شود.(معنای تحت الفظی ارتن ور به نام بدنه خاکی است). در انگلیسی کلمه پاتری (Pottory)در این مورد بکار می رود در صورتی که معنای لغوی پاتری از دو کلمه پات (Pot)به معنای ظرف و اری (Ery) به معنای کار کردن و ساختن تشکیل شده است. که مجموعاً به معنای ظرفسازی و به معنای خاص جنبه سرامیک سازی دارد . در خاتمه نزدیک ترین لغتی که به پاتری وجود دارد کلمه(کوزه گری) است. در زبان آلمانی نیز (Steingert)نامیده شده است .ارتن ور خود از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد :

الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware که معمولا از یک نوع ماده اولیه ودارای حداکثر ناخالصی است.

ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware عبارت است از قطعه ای که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.

ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را بدست می دهد.

د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و بعلت عدم وجود اتصال(آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات بسیارترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است.

2) استون ور Stone Ware قطعه ای است لعابدار و یا بدون لعاب که قسمت اعظم آن از مواد دیرگداز تهیه شده و تا نیمه شیشه ای شدن(درجه بحرانی) گرما دیده است. استون ورها عموماً شفافیتی ندارند و کاملاً مات هستند ولی از استحکام عالی برخوردار هستند. در فارسی نام تجاری آن(چینی سنگی) می باشد. در فرانسه (Cres) در آلمانی (Steinzeng) نامیده می شود. استون ورها به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) استون ور طبیعی S. Natural که از یک نوع خاک با حداکثر ناخالصی تهیه می شود.

ب) استون ور ظریف S. Fine که از مخلوطی از خاک های پرچسب و کم چسب تشکیل شده و پوشش مثلثی ایجاد می کند .

ج) استون ور صنعتی غیر متخلخل Tecnnical S. که از مواد خام خالص و کنترل شده تهیه و بدقت مخلوط و حرارت دیده و با حداقل تخلخل بیشتر در صنایع شیمیایی استفاده می شود.

د) استون ور جاسپر Jasper S. که از آن ها به مقدار فراوان از ترکیبات باریم استفاده شده است.

ه) استون ور بازالت Basalt S. که از بدنه آن ها از مقادیر زیادی اکسید آهن استفاده شده است.

3) چینیChina: این نوع سرامیک دارای بدنه ای کاملاً سفید و شفاف با درصد تخلخل کم و گاهی صفر است. لعاب چینی همواره ترانسپرانت و شیشه ای می باشد. چینی از مواد اولیه مرغوب و کاملاً خالص تهیه شده است .چینی ها از لحاظ ترکیب مواد به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) چینی هتل Hotel China دارای ترکیبی سه ماده ایی است که شامل اکسید آلومینیوم و سیلیس فراوان بوده و به اضافه مقدار درصدی کم از آهک کلسینه شده که در شرایطی ویژه حرارت دیده و دارای تخلخلی بسیار پائین می باشد: معمولاً علامت مشخصه چینی هتل آنست که نسبت به سایر چینی ها بسیار ضخیم تر می باشد.

ب) چینی خانگیHouse hold China : که تمام تولید آن مانند چینی هتل است ولی با ساختی ظریف تر و نازک تر که باعث ایجاد شفافیت در بدنه ظرف می گردد.

ج) چینی استخوانیBone China : که شامل مقادیر فراوانی خاکستر استخوان می باشد که باعث تولید شفافیت بهتری در بدنه ظرف می گردد. چینی های استخوانی اکثراً در انگلستان ساخته می شوند.

د) چینی فریتFrit China : که شامل مقادیری گدازنده فلاکس (Fluxe)است که سبب شفافیت بدنه می گردد. نام بالیک ور (BellekWare)نیز در همین زمینه به کار می رود. چینی های مشهور له ناکس (Lenox)در آمریکا نیز از این نمونه است. توضیح آن که ایرانیان نیز در قرن نهم میلادی این تکنیک را بررسی و تجزیه نمودند .

ه) چینی سخت High Strenght China دارای ترکیبی هستند که در آن آلومین به مقدار زیاد جانشین کوارتز شده است.

ت ـ چینی آشپزخانه ای Kitchen Ware که دارای ضریب انبساط حرارتی کم بوده و اغلب شامل مقادیری کرودریت (Cordierite)یا اکسید لیتم بصورت مواد معدنی مختلف در آن ها وجود دارند. اون ور (Oven Ware)نوعی از چینی های آشپزخانه ای مخصوص داخل فر است و نوعی دیگر ظروف مقاوم در برابر شعله (Flame Ware)می باشد که پخت غذا بر روی حرارت آزاد را میسر می کند.

4) پرسیلن Porcelain پرسیلن ها یک بدنه کاملاً سخت و شفاف سرامیکی اند که معمولاً دارای ترکیبات سه ماده ایی می باشند. در مورد بعضی از پرسلین ها مانند پرسیلن های الکتریکی هردوی این اعمال در یک جا انجام می گیرد. در زبان فنی عرفی اکثر قطعات فنی و مهندس و نیز چینی های بدون لعاب را که دارای درصد تخلخل صفر باشد پرسلین می نامند.

5) سرامیک های خالص Special Ceramics بخشی از این نوع سرامیک برای قطعات غیر مادی جهت صنایع الکترونیک بوده که شامل تیتانیت ها (Titanite)و فریت ها (Ferrites) می باشد. هم چنین سایر قسمت ها شامل بدنه های دیرگداز بسیار نرم. اجسام شیمیائی، پرسلین های دندانپزشکی. بدنه های مقاوم در برابر شوک های حرارتی. ابزار های برش سرامیکی و بدنه های انتقال دهنده اشعه مادون قرمز می باشد.

الباقی این مبحث را در مقاله آینده پی می گیریم.

متریالهای هنر سفالگری(1)

---

در این مقاله با انواع مواد اولیه که در هنر سفالگری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا خواهید شد.

---

اولین ماده مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است خاک رس به چند صورت در طبیعت وجود دارد:

1) خاک های اولیه :خاک هایی است که در کنار سنگ های مادر رسوب نموده، به وسیله آب یا باد جابه جا نشده، به طور نسبی خالص باقی مانده است.

2) خاک های ثانویه :خاک هایی است که بر اثر عوامل طبیعی مانند باد و باران و جریان های موقت یا دایمی رودخانه ها از محل اولیه منتقل و در این جا به جایی با مواد آلی و اکسیدهای مختلف مخلوط شده است. این نوع خاک ها در مقایسه با خاک های اولیه خلوص کمتری دارند اما از چسبندگی بیشتری برخوردار است.

موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگری از نظر کمیت فیزیکی به چند دسته تقسیم می شوند:

1) مواد اولیه پلاستیک(شکل پذیر یا رُس ها) :به خاک هایی گفته می شود که خاصیت «پلاستی سته» دارند. یعنی خاصیتی که ماده را قادر می سازد تا در اثر یک نیروی خاری بدون شکست و گسستگی تغییر شکل داده، بعد از حذف یا کاهش نیرو، هم چنان شکل خود را حفظ کند.

2) مواد اولیه غیرپلاستیک :خاصیت تغییر شکل ندارند

مواد اولیه غیر پلاستیک به چند دسته تقسیم می شوند:

1) پر کننده ها :مانند سیلیس، سنگ چخماق و تالک، مواد غیرپلاستیکی هستند که به بدنه افزوده می شوند. معمولاً دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت شیمیایی خوبی هستند.

2) گداز آورها :مانند فلدسپات، اکسیدهای سدیم، پتاسیم، بور یا باریم که در بدنه و لعاب سازی به کار می رود. گداز آورهای مورد استفاده در سرامیک سازی، بسیار متنوع اند.

ابزار و وسایل تولیدسفال:

- سنگ خرد کن :برای تبدیل قطعه های سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده می شود.

- آسیاب :برای پودر کردن مواد معدنی به کار می رود.

- الک :برای دانه بندی، تمیز کردن و جداسازی مواد از یکدیگر از الک استفاده می کنند.

- مخلوط کن :به هم زدن دوغاب های سرامیکی و ورز دادن خمیر سرامیک با مخلوط کن انجام می گیرد.

- خشک کن: برای خشک کردن دوغاب بدنه های خام قبل از پخت آن ها را در خشک کن قرار می دهند.

- کوره: بدنه های خام و لعابدار را در کوره می پزند.

- چرخ سفالگری: برای ساخت ظرف های سفالی از چرخ سفالگری استفاده می شود.

- ابزار کوچک چرخکاری: وسایلی است که برای شکل دادن ظرف های سفالی، هنگام چرخ کاری به کار می رود.

بررسی کیفیت مواد اولیه کاربردی

مواد اولیه مناطق مختلف کیفیات و خصوصیات متفاوتی دارند و هر کدام برای ساخت نوع خاصی از محصول و شیوه تولید مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال محل مورد استفاده برای کاردستی، چرخکاری و قالبی باید دارای قابلیت های متناسب با آن شیوه باشد .

1) ارتن ورEarthen Ware: قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 8 شد. در زبان فارسی به اشیاء ارتن ور«سفال» گفته می شود. ولیکن این لغت در برخی 50 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب با مواقع فقط به اشیاء سرامیکی سرامیکی بدون لعاب اطلاق می گردد. در زبان عرب نیز(خزف) نامیده شده و آن عبارتست از پوسته آهکی نوعی از حیوان دریایی. این نوع سرامیک را فرانسویان فیانس(Faience) نام گذاری کرده اند. در سرامیک سازی فرانسه(فایانلس) به سفال لعابدار منقوش گفته می شود. در زبان انگلیسی ارتن ور (Earthen Ware)نامیده می شود.(معنای تحت الفظی ارتن ور به نام بدنه خاکی است). در انگلیسی کلمه پاتری (Pottory)در این مورد بکار می رود در صورتی که معنای لغوی پاتری از دو کلمه پات (Pot)به معنای ظرف و اری (Ery) به معنای کار کردن و ساختن تشکیل شده است. که مجموعاً به معنای ظرفسازی و به معنای خاص جنبه سرامیک سازی دارد . در خاتمه نزدیک ترین لغتی که به پاتری وجود دارد کلمه(کوزه گری) است. در زبان آلمانی نیز (Steingert)نامیده شده است .ارتن ور خود از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد :

الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware که معمولا از یک نوع ماده اولیه ودارای حداکثر ناخالصی است.

ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware عبارت است از قطعه ای که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.

ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را بدست می دهد.

د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و بعلت عدم وجود اتصال(آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات بسیارترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است.

2) استون ور Stone Ware قطعه ای است لعابدار و یا بدون لعاب که قسمت اعظم آن از مواد دیرگداز تهیه شده و تا نیمه شیشه ای شدن(درجه بحرانی) گرما دیده است. استون ورها عموماً شفافیتی ندارند و کاملاً مات هستند ولی از استحکام عالی برخوردار هستند. در فارسی نام تجاری آن(چینی سنگی) می باشد. در فرانسه (Cres) در آلمانی (Steinzeng) نامیده می شود. استون ورها به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) استون ور طبیعی S. Natural که از یک نوع خاک با حداکثر ناخالصی تهیه می شود.

ب) استون ور ظریف S. Fine که از مخلوطی از خاک های پرچسب و کم چسب تشکیل شده و پوشش مثلثی ایجاد می کند .

ج) استون ور صنعتی غیر متخلخل Tecnnical S. که از مواد خام خالص و کنترل شده تهیه و بدقت مخلوط و حرارت دیده و با حداقل تخلخل بیشتر در صنایع شیمیایی استفاده می شود.

د) استون ور جاسپر Jasper S. که از آن ها به مقدار فراوان از ترکیبات باریم استفاده شده است.

ه) استون ور بازالت Basalt S. که از بدنه آن ها از مقادیر زیادی اکسید آهن استفاده شده است.

3) چینیChina: این نوع سرامیک دارای بدنه ای کاملاً سفید و شفاف با درصد تخلخل کم و گاهی صفر است. لعاب چینی همواره ترانسپرانت و شیشه ای می باشد. چینی از مواد اولیه مرغوب و کاملاً خالص تهیه شده است .چینی ها از لحاظ ترکیب مواد به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) چینی هتل Hotel China دارای ترکیبی سه ماده ایی است که شامل اکسید آلومینیوم و سیلیس فراوان بوده و به اضافه مقدار درصدی کم از آهک کلسینه شده که در شرایطی ویژه حرارت دیده و دارای تخلخلی بسیار پائین می باشد: معمولاً علامت مشخصه چینی هتل آنست که نسبت به سایر چینی ها بسیار ضخیم تر می باشد.

ب) چینی خانگیHouse hold China : که تمام تولید آن مانند چینی هتل است ولی با ساختی ظریف تر و نازک تر که باعث ایجاد شفافیت در بدنه ظرف می گردد.

ج) چینی استخوانیBone China : که شامل مقادیر فراوانی خاکستر استخوان می باشد که باعث تولید شفافیت بهتری در بدنه ظرف می گردد. چینی های استخوانی اکثراً در انگلستان ساخته می شوند.

د) چینی فریتFrit China : که شامل مقادیری گدازنده فلاکس (Fluxe)است که سبب شفافیت بدنه می گردد. نام بالیک ور (BellekWare)نیز در همین زمینه به کار می رود. چینی های مشهور له ناکس (Lenox)در آمریکا نیز از این نمونه است. توضیح آن که ایرانیان نیز در قرن نهم میلادی این تکنیک را بررسی و تجزیه نمودند .

ه) چینی سخت High Strenght China دارای ترکیبی هستند که در آن آلومین به مقدار زیاد جانشین کوارتز شده است.

ت ـ چینی آشپزخانه ای Kitchen Ware که دارای ضریب انبساط حرارتی کم بوده و اغلب شامل مقادیری کرودریت (Cordierite)یا اکسید لیتم بصورت مواد معدنی مختلف در آن ها وجود دارند. اون ور (Oven Ware)نوعی از چینی های آشپزخانه ای مخصوص داخل فر است و نوعی دیگر ظروف مقاوم در برابر شعله (Flame Ware)می باشد که پخت غذا بر روی حرارت آزاد را میسر می کند.

4) پرسیلن Porcelain پرسیلن ها یک بدنه کاملاً سخت و شفاف سرامیکی اند که معمولاً دارای ترکیبات سه ماده ایی می باشند. در مورد بعضی از پرسلین ها مانند پرسیلن های الکتریکی هردوی این اعمال در یک جا انجام می گیرد. در زبان فنی عرفی اکثر قطعات فنی و مهندس و نیز چینی های بدون لعاب را که دارای درصد تخلخل صفر باشد پرسلین می نامند.

5) سرامیک های خالص Special Ceramics بخشی از این نوع سرامیک برای قطعات غیر مادی جهت صنایع الکترونیک بوده که شامل تیتانیت ها (Titanite)و فریت ها (Ferrites) می باشد. هم چنین سایر قسمت ها شامل بدنه های دیرگداز بسیار نرم. اجسام شیمیائی، پرسلین های دندانپزشکی. بدنه های مقاوم در برابر شوک های حرارتی. ابزار های برش سرامیکی و بدنه های انتقال دهنده اشعه مادون قرمز می باشد.

الباقی این مبحث را در مقاله آینده پی می گیریم.

متریالهای هنر سفالگری(1)

---

در این مقاله با انواع مواد اولیه که در هنر سفالگری مورد استفاده قرار می گیرند آشنا خواهید شد.

---

اولین ماده مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است خاک رس به چند صورت در طبیعت وجود دارد:

1) خاک های اولیه :خاک هایی است که در کنار سنگ های مادر رسوب نموده، به وسیله آب یا باد جابه جا نشده، به طور نسبی خالص باقی مانده است.

2) خاک های ثانویه :خاک هایی است که بر اثر عوامل طبیعی مانند باد و باران و جریان های موقت یا دایمی رودخانه ها از محل اولیه منتقل و در این جا به جایی با مواد آلی و اکسیدهای مختلف مخلوط شده است. این نوع خاک ها در مقایسه با خاک های اولیه خلوص کمتری دارند اما از چسبندگی بیشتری برخوردار است.

موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگری از نظر کمیت فیزیکی به چند دسته تقسیم می شوند:

1) مواد اولیه پلاستیک(شکل پذیر یا رُس ها) :به خاک هایی گفته می شود که خاصیت «پلاستی سته» دارند. یعنی خاصیتی که ماده را قادر می سازد تا در اثر یک نیروی خاری بدون شکست و گسستگی تغییر شکل داده، بعد از حذف یا کاهش نیرو، هم چنان شکل خود را حفظ کند.

2) مواد اولیه غیرپلاستیک :خاصیت تغییر شکل ندارند

مواد اولیه غیر پلاستیک به چند دسته تقسیم می شوند:

1) پر کننده ها :مانند سیلیس، سنگ چخماق و تالک، مواد غیرپلاستیکی هستند که به بدنه افزوده می شوند. معمولاً دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت شیمیایی خوبی هستند.

2) گداز آورها :مانند فلدسپات، اکسیدهای سدیم، پتاسیم، بور یا باریم که در بدنه و لعاب سازی به کار می رود. گداز آورهای مورد استفاده در سرامیک سازی، بسیار متنوع اند.

ابزار و وسایل تولیدسفال:

- سنگ خرد کن :برای تبدیل قطعه های سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده می شود.

- آسیاب :برای پودر کردن مواد معدنی به کار می رود.

- الک :برای دانه بندی، تمیز کردن و جداسازی مواد از یکدیگر از الک استفاده می کنند.

- مخلوط کن :به هم زدن دوغاب های سرامیکی و ورز دادن خمیر سرامیک با مخلوط کن انجام می گیرد.

- خشک کن: برای خشک کردن دوغاب بدنه های خام قبل از پخت آن ها را در خشک کن قرار می دهند.

- کوره: بدنه های خام و لعابدار را در کوره می پزند.

- چرخ سفالگری: برای ساخت ظرف های سفالی از چرخ سفالگری استفاده می شود.

- ابزار کوچک چرخکاری: وسایلی است که برای شکل دادن ظرف های سفالی، هنگام چرخ کاری به کار می رود.

بررسی کیفیت مواد اولیه کاربردی

مواد اولیه مناطق مختلف کیفیات و خصوصیات متفاوتی دارند و هر کدام برای ساخت نوع خاصی از محصول و شیوه تولید مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال محل مورد استفاده برای کاردستی، چرخکاری و قالبی باید دارای قابلیت های متناسب با آن شیوه باشد .

1) ارتن ورEarthen Ware: قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 8 شد. در زبان فارسی به اشیاء ارتن ور«سفال» گفته می شود. ولیکن این لغت در برخی 50 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتیگراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب با مواقع فقط به اشیاء سرامیکی سرامیکی بدون لعاب اطلاق می گردد. در زبان عرب نیز(خزف) نامیده شده و آن عبارتست از پوسته آهکی نوعی از حیوان دریایی. این نوع سرامیک را فرانسویان فیانس(Faience) نام گذاری کرده اند. در سرامیک سازی فرانسه(فایانلس) به سفال لعابدار منقوش گفته می شود. در زبان انگلیسی ارتن ور (Earthen Ware)نامیده می شود.(معنای تحت الفظی ارتن ور به نام بدنه خاکی است). در انگلیسی کلمه پاتری (Pottory)در این مورد بکار می رود در صورتی که معنای لغوی پاتری از دو کلمه پات (Pot)به معنای ظرف و اری (Ery) به معنای کار کردن و ساختن تشکیل شده است. که مجموعاً به معنای ظرفسازی و به معنای خاص جنبه سرامیک سازی دارد . در خاتمه نزدیک ترین لغتی که به پاتری وجود دارد کلمه(کوزه گری) است. در زبان آلمانی نیز (Steingert)نامیده شده است .ارتن ور خود از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد :

الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware که معمولا از یک نوع ماده اولیه ودارای حداکثر ناخالصی است.

ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware عبارت است از قطعه ای که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.

ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را بدست می دهد.

د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و بعلت عدم وجود اتصال(آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات بسیارترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است.

2) استون ور Stone Ware قطعه ای است لعابدار و یا بدون لعاب که قسمت اعظم آن از مواد دیرگداز تهیه شده و تا نیمه شیشه ای شدن(درجه بحرانی) گرما دیده است. استون ورها عموماً شفافیتی ندارند و کاملاً مات هستند ولی از استحکام عالی برخوردار هستند. در فارسی نام تجاری آن(چینی سنگی) می باشد. در فرانسه (Cres) در آلمانی (Steinzeng) نامیده می شود. استون ورها به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) استون ور طبیعی S. Natural که از یک نوع خاک با حداکثر ناخالصی تهیه می شود.

ب) استون ور ظریف S. Fine که از مخلوطی از خاک های پرچسب و کم چسب تشکیل شده و پوشش مثلثی ایجاد می کند .

ج) استون ور صنعتی غیر متخلخل Tecnnical S. که از مواد خام خالص و کنترل شده تهیه و بدقت مخلوط و حرارت دیده و با حداقل تخلخل بیشتر در صنایع شیمیایی استفاده می شود.

د) استون ور جاسپر Jasper S. که از آن ها به مقدار فراوان از ترکیبات باریم استفاده شده است.

ه) استون ور بازالت Basalt S. که از بدنه آن ها از مقادیر زیادی اکسید آهن استفاده شده است.

3) چینیChina: این نوع سرامیک دارای بدنه ای کاملاً سفید و شفاف با درصد تخلخل کم و گاهی صفر است. لعاب چینی همواره ترانسپرانت و شیشه ای می باشد. چینی از مواد اولیه مرغوب و کاملاً خالص تهیه شده است .چینی ها از لحاظ ترکیب مواد به انواع ذیل تقسیم می گردند:

الف) چینی هتل Hotel China دارای ترکیبی سه ماده ایی است که شامل اکسید آلومینیوم و سیلیس فراوان بوده و به اضافه مقدار درصدی کم از آهک کلسینه شده که در شرایطی ویژه حرارت دیده و دارای تخلخلی بسیار پائین می باشد: معمولاً علامت مشخصه چینی هتل آنست که نسبت به سایر چینی ها بسیار ضخیم تر می باشد.

ب) چینی خانگیHouse hold China : که تمام تولید آن مانند چینی هتل است ولی با ساختی ظریف تر و نازک تر که باعث ایجاد شفافیت در بدنه ظرف می گردد.

ج) چینی استخوانیBone China : که شامل مقادیر فراوانی خاکستر استخوان می باشد که باعث تولید شفافیت بهتری در بدنه ظرف می گردد. چینی های استخوانی اکثراً در انگلستان ساخته می شوند.

د) چینی فریتFrit China : که شامل مقادیری گدازنده فلاکس (Fluxe)است که سبب شفافیت بدنه می گردد. نام بالیک ور (BellekWare)نیز در همین زمینه به کار می رود. چینی های مشهور له ناکس (Lenox)در آمریکا نیز از این نمونه است. توضیح آن که ایرانیان نیز در قرن نهم میلادی این تکنیک را بررسی و تجزیه نمودند .

ه) چینی سخت High Strenght China دارای ترکیبی هستند که در آن آلومین به مقدار زیاد جانشین کوارتز شده است.

ت ـ چینی آشپزخانه ای Kitchen Ware که دارای ضریب انبساط حرارتی کم بوده و اغلب شامل مقادیری کرودریت (Cordierite)یا اکسید لیتم بصورت مواد معدنی مختلف در آن ها وجود دارند. اون ور (Oven Ware)نوعی از چینی های آشپزخانه ای مخصوص داخل فر است و نوعی دیگر ظروف مقاوم در برابر شعله (Flame Ware)می باشد که پخت غذا بر روی حرارت آزاد را میسر می کند.

4) پرسیلن Porcelain پرسیلن ها یک بدنه کاملاً سخت و شفاف سرامیکی اند که معمولاً دارای ترکیبات سه ماده ایی می باشند. در مورد بعضی از پرسلین ها مانند پرسیلن های الکتریکی هردوی این اعمال در یک جا انجام می گیرد. در زبان فنی عرفی اکثر قطعات فنی و مهندس و نیز چینی های بدون لعاب را که دارای درصد تخلخل صفر باشد پرسلین می نامند.

5) سرامیک های خالص Special Ceramics بخشی از این نوع سرامیک برای قطعات غیر مادی جهت صنایع الکترونیک بوده که شامل تیتانیت ها (Titanite)و فریت ها (Ferrites) می باشد. هم چنین سایر قسمت ها شامل بدنه های دیرگداز بسیار نرم. اجسام شیمیائی، پرسلین های دندانپزشکی. بدنه های مقاوم در برابر شوک های حرارتی. ابزار های برش سرامیکی و بدنه های انتقال دهنده اشعه مادون قرمز می باشد.

الباقی این مبحث را در مقاله آینده پی می گیریم.

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

به طور كلي رايجترين روش تقسيم بندي بدنه هاي سراميكي ، بر اساس تراكم ، ميزان تخلخل ، رنگ ،‌شكل  ظاهر  و دماي پخت  بدنه انجام مي گيرد .

در زير تقسيم بندي بر اساس ميزان تراكم و تخلخل بدنه ها شرح داده شده است :

۱- بدنه هاي سفالي قرمز پخت و يا ارتن ور (بدل چيني )و يا سفيد پخت با جذب آب بيش از %3 شامل :

- بدنه هاي تراكوتايي شامل شاموت

- ارتن ور آهكي (سفيد پخت )

- ارتن ور فلدسپاتي (سفيد پخت )

- ارتن ور تالكي (سفيد پخت )

- بدنه هاي قرمز پخت

 2- بدنه هاي استون ور رنگي پخت با تخلخل %1 تا %5 

- بدنه هاي قرمز پخت

- بدنه هاي خاكستري پخت

- بدنه هاي سياه پخت ( بدنه هاي بازالتي )

- بدنه هاي رنگي جاسپر

- بدنه هاي شاموتي

3- بدنه هاي چيني يا پرسلاني سفيد پخت با تخلخل يا جذب آب % 0 تا %

- پخت پائين ، (چيني هاي نرم ) شامل بدنه هاي پرياني يا استحواني فريتي

- پخت بالا ،‌(چيني سخت ) شامل بدنه هاي : پخت و پز ،‌الكتريكي

 مطالب بیشتر:

متين .م ؛ رحيمي.ا.،"تكنولو‍ژي سراميكهاي ظريف"،جلد اول،تهران 1382

Peterson . S.” Contemporary ceramic ” , Laurance King , London 1998.

Peterson . S.  ” The craft and art of clay” ,

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

سفال، سراميک و کاشي

سفال (Pottery) به بدنه هاي ساخته شده از خاک رس که اصطلاحاً «ارتن ور» ناميده شده، گفته مي شود که اين نوع توليد مي تواند بدون لعاب يا با لعاب عرضه گردد. لغت سراميک نيز مشتق از کلمه «کراموس» (Keramos) يوناني است که به معني لوله اي از گل پخته مي باشد ولي امروزه به بدنه هاي ساخته شده از خاکهايي نظير «استون ور» (Stone Ware) و يا خاک چيني که خود ترکيبي از کائولين، کوارتز و سيليس است، گفته مي شود که اين نوع نيز مي تواند بدون لعاب يا با لعاب توليد و عرضه شود.تعريف جديد و علمي که در دنياي صنعتي امروز نيز قابل قبول مي باشد تعريفي است که در سال 1920 جامعه سراميک آمريکا مطرح نموده است: سراميک عبارت است از تمام محصولات غير فلزي معدني که براي به عمل آوردن آن به صورت يک محصول قابل استفاده، احتياج به درجه حرارت بالاتر از 600 درجه سانتيگراد را دارد. اين تعريف نه تنها شامل محصولاتي مي گردد که ماده اوليه آنها خاک و يا سيليکاتها هستند بلکه ساير محصولات از قبيل اکسيدهاي فلزي و کربن ها را نيز در بر مي گيرد.

سراميکها از لحاظ ساخت داراي انواعي هستند که به شرح زير قابل تقسيم اند:

1- ارتن ور (Earthan Ware)

2- استون ور (Stone Ware)

3- چيني (china)

4- پرسلين (Porcelain)

5- سراميک هاي خاص (Special Ceramics)

يکي از ويژگي هاي فعال ايران، از دورترين زمانها تا امروز لايه سيليکاتي نازکي است با نام «لعاب» که سطح داخلي و خارجي فرآورده هاي دست ساز را با ضخامتي اندک مي پوشاند و باعث ظرافت و زيبايي محصول و عدم نفوذ آب در آن مي شود.کاشيکاري يکي از روشهاي دلپذير معماري تزئيني در تمامي سرزمين هاي اسلامي است و در ايران زمينه هاي مساعدي براي استفاده از اين عنصر معماري وجود دارد. نخستين آجر لعابدار 2500 سال پيش در شوش ساخته شد و سرباز ايراني با زره و زوبين، غرق در لعابي رنگين در صحنه تاريخ هنر نمايان شد.به دليل وفور خاک رس(ماده اصلي تشکيل دهنده آجر) و دسترسي به مواد اوليه تشکيل دهنده لعاب، همچون معادن سليس و اکسيدهاي فلزي در نقاط مختلف ايران و نيز مقاوم بودن لعاب در برابر آب و آفات طبيعي، آن را به گزينه برتر معماري و تزئينات اسلامي در ايران مبدل کرده بود.کاشي با لطافت و شفافيت خود، ماده را شرافت معنا مي بخشد و مي تواند در نهايت به مدد نقش و خط و رنگ عرفان نهفته در تفکر اسلامي و ديني را از مسطوره و پرده پنهان ماده خارج سازد و در منظر نگاه و فهم و دريافت بشري قرار دهد و نيز معراج انسان را از ساخت زمين به ساحت آسمان ميسر سازد.

 بدنه هاي دو پخت استون ور قرمزپخت

از اين نوع روش توليد در گذشته يعني قبل از حدود سال 60 براي توليد بدنه هاي كاشي كف استفاده مي كردند. در حال حاضر اين روش توليد به كلي در ايران منسوخ شده و مشابه با اين روش عمدتاً در دو منطقه براي توليد كاشي كف با سيستم كارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد.

اولاً اين بدنه ها شامل رسهاي پلاستيك هستند لذا در خشك شدن اين بدنه ها دچار مشكل مي باشند. ميزان اكسيد آهن موجود در اين بدنه ها بين 6 الي 7 درصد است  و ميزانK2O+ Na2O  برابر %5 و CaO +MgO  آن نيز خيلي كم است.

دانه بندي موادي كه براي توليد اين بدنه ها مورد استفاده قرار مي گيرند بين 300-200 ميكرون است.

 براي كاهش ضايعات ناشي از خشك شدن در كنار رس مي توانيم از مواد غير پلاستيك علي الخصوص سيليس و فلدسپات استفاده كنيم. اين بدنه ها را هنگام آسياب كردن، ترساب نمي كنند بلكه بصورت خشك ساب مي كنند. دانه بندي پس از خشك ساب بين 300-200 ميكرون است. در مقايسه با دانه بندي دوغاب ساير كاشي ها زبره ساير كاشي ها حداكثر %8 بود يعني بيش از %90 زير 63 ميكرون.

دانه بندي اين بدنه ها فوق العاده درشت تر انتخاب مي شود زيرا پلاستيسيته اين بدنه ها خيلي بالاست، اگر ريزدانه شوند در اثر ريزدانگي حين خشك شدن ضايعات افزايش پيدا مي كند. علاوه بر اينكه اگر زياد ريزدانه شوند Permibility كم و از آنجا كه ميزان آهن اين بدنه ها زياد است احتمال بروز عيب black core زياد خواهد شد.

اين بدنه ها را ابتدا پخت بيسكويت مي كنند پس از پخت بيسكويت، جذب آب آنها كمتر از %6 خواهد بود و سپس روي بدنه بيسكويت شده لعاب اعمال شده و سپس پخت لعابي صورت مي پذيرد.

                   

برای اطلااعات بیشتر در مورد مغزه سیاه یا  Black Core به مطلبی با عنوان عوامل موثر بر عيب مغزه سیاه مراجعه کنید.

 بدنه هاي دو پخت استون ور قرمزپخت

از اين نوع روش توليد در گذشته يعني قبل از حدود سال 60 براي توليد بدنه هاي كاشي كف استفاده مي كردند. در حال حاضر اين روش توليد به كلي در ايران منسوخ شده و مشابه با اين روش عمدتاً در دو منطقه براي توليد كاشي كف با سيستم كارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد.

اولاً اين بدنه ها شامل رسهاي پلاستيك هستند لذا در خشك شدن اين بدنه ها دچار مشكل مي باشند. ميزان اكسيد آهن موجود در اين بدنه ها بين 6 الي 7 درصد است  و ميزانK2O+ Na2O  برابر %5 و CaO +MgO  آن نيز خيلي كم است.

دانه بندي موادي كه براي توليد اين بدنه ها مورد استفاده قرار مي گيرند بين 300-200 ميكرون است.

 براي كاهش ضايعات ناشي از خشك شدن در كنار رس مي توانيم از مواد غير پلاستيك علي الخصوص سيليس و فلدسپات استفاده كنيم. اين بدنه ها را هنگام آسياب كردن، ترساب نمي كنند بلكه بصورت خشك ساب مي كنند. دانه بندي پس از خشك ساب بين 300-200 ميكرون است. در مقايسه با دانه بندي دوغاب ساير كاشي ها زبره ساير كاشي ها حداكثر %8 بود يعني بيش از %90 زير 63 ميكرون.

دانه بندي اين بدنه ها فوق العاده درشت تر انتخاب مي شود زيرا پلاستيسيته اين بدنه ها خيلي بالاست، اگر ريزدانه شوند در اثر ريزدانگي حين خشك شدن ضايعات افزايش پيدا مي كند. علاوه بر اينكه اگر زياد ريزدانه شوند Permibility كم و از آنجا كه ميزان آهن اين بدنه ها زياد است احتمال بروز عيب black core زياد خواهد شد.

اين بدنه ها را ابتدا پخت بيسكويت مي كنند پس از پخت بيسكويت، جذب آب آنها كمتر از %6 خواهد بود و سپس روي بدنه بيسكويت شده لعاب اعمال شده و سپس پخت لعابي صورت مي پذيرد.

                   

برای اطلااعات بیشتر در مورد مغزه سیاه یا  Black Core به مطلبی با عنوان عوامل موثر بر عيب مغزه سیاه مراجعه کنید.

 بدنه هاي دو پخت استون ور قرمزپخت

از اين نوع روش توليد در گذشته يعني قبل از حدود سال 60 براي توليد بدنه هاي كاشي كف استفاده مي كردند. در حال حاضر اين روش توليد به كلي در ايران منسوخ شده و مشابه با اين روش عمدتاً در دو منطقه براي توليد كاشي كف با سيستم كارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد.

اولاً اين بدنه ها شامل رسهاي پلاستيك هستند لذا در خشك شدن اين بدنه ها دچار مشكل مي باشند. ميزان اكسيد آهن موجود در اين بدنه ها بين 6 الي 7 درصد است  و ميزانK2O+ Na2O  برابر %5 و CaO +MgO  آن نيز خيلي كم است.

دانه بندي موادي كه براي توليد اين بدنه ها مورد استفاده قرار مي گيرند بين 300-200 ميكرون است.

 براي كاهش ضايعات ناشي از خشك شدن در كنار رس مي توانيم از مواد غير پلاستيك علي الخصوص سيليس و فلدسپات استفاده كنيم. اين بدنه ها را هنگام آسياب كردن، ترساب نمي كنند بلكه بصورت خشك ساب مي كنند. دانه بندي پس از خشك ساب بين 300-200 ميكرون است. در مقايسه با دانه بندي دوغاب ساير كاشي ها زبره ساير كاشي ها حداكثر %8 بود يعني بيش از %90 زير 63 ميكرون.

دانه بندي اين بدنه ها فوق العاده درشت تر انتخاب مي شود زيرا پلاستيسيته اين بدنه ها خيلي بالاست، اگر ريزدانه شوند در اثر ريزدانگي حين خشك شدن ضايعات افزايش پيدا مي كند. علاوه بر اينكه اگر زياد ريزدانه شوند Permibility كم و از آنجا كه ميزان آهن اين بدنه ها زياد است احتمال بروز عيب black core زياد خواهد شد.

اين بدنه ها را ابتدا پخت بيسكويت مي كنند پس از پخت بيسكويت، جذب آب آنها كمتر از %6 خواهد بود و سپس روي بدنه بيسكويت شده لعاب اعمال شده و سپس پخت لعابي صورت مي پذيرد.

                   

برای اطلااعات بیشتر در مورد مغزه سیاه یا  Black Core به مطلبی با عنوان عوامل موثر بر عيب مغزه سیاه مراجعه کنید.

 بدنه هاي دو پخت استون ور قرمزپخت

از اين نوع روش توليد در گذشته يعني قبل از حدود سال 60 براي توليد بدنه هاي كاشي كف استفاده مي كردند. در حال حاضر اين روش توليد به كلي در ايران منسوخ شده و مشابه با اين روش عمدتاً در دو منطقه براي توليد كاشي كف با سيستم كارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد.

اولاً اين بدنه ها شامل رسهاي پلاستيك هستند لذا در خشك شدن اين بدنه ها دچار مشكل مي باشند. ميزان اكسيد آهن موجود در اين بدنه ها بين 6 الي 7 درصد است  و ميزانK2O+ Na2O  برابر %5 و CaO +MgO  آن نيز خيلي كم است.

دانه بندي موادي كه براي توليد اين بدنه ها مورد استفاده قرار مي گيرند بين 300-200 ميكرون است.

 براي كاهش ضايعات ناشي از خشك شدن در كنار رس مي توانيم از مواد غير پلاستيك علي الخصوص سيليس و فلدسپات استفاده كنيم. اين بدنه ها را هنگام آسياب كردن، ترساب نمي كنند بلكه بصورت خشك ساب مي كنند. دانه بندي پس از خشك ساب بين 300-200 ميكرون است. در مقايسه با دانه بندي دوغاب ساير كاشي ها زبره ساير كاشي ها حداكثر %8 بود يعني بيش از %90 زير 63 ميكرون.

دانه بندي اين بدنه ها فوق العاده درشت تر انتخاب مي شود زيرا پلاستيسيته اين بدنه ها خيلي بالاست، اگر ريزدانه شوند در اثر ريزدانگي حين خشك شدن ضايعات افزايش پيدا مي كند. علاوه بر اينكه اگر زياد ريزدانه شوند Permibility كم و از آنجا كه ميزان آهن اين بدنه ها زياد است احتمال بروز عيب black core زياد خواهد شد.

اين بدنه ها را ابتدا پخت بيسكويت مي كنند پس از پخت بيسكويت، جذب آب آنها كمتر از %6 خواهد بود و سپس روي بدنه بيسكويت شده لعاب اعمال شده و سپس پخت لعابي صورت مي پذيرد.

                   

برای اطلااعات بیشتر در مورد مغزه سیاه یا  Black Core به مطلبی با عنوان عوامل موثر بر عيب مغزه سیاه مراجعه کنید.

 بدنه هاي دو پخت استون ور قرمزپخت

از اين نوع روش توليد در گذشته يعني قبل از حدود سال 60 براي توليد بدنه هاي كاشي كف استفاده مي كردند. در حال حاضر اين روش توليد به كلي در ايران منسوخ شده و مشابه با اين روش عمدتاً در دو منطقه براي توليد كاشي كف با سيستم كارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد.

اولاً اين بدنه ها شامل رسهاي پلاستيك هستند لذا در خشك شدن اين بدنه ها دچار مشكل مي باشند. ميزان اكسيد آهن موجود در اين بدنه ها بين 6 الي 7 درصد است  و ميزانK2O+ Na2O  برابر %5 و CaO +MgO  آن نيز خيلي كم است.

دانه بندي موادي كه براي توليد اين بدنه ها مورد استفاده قرار مي گيرند بين 300-200 ميكرون است.

 براي كاهش ضايعات ناشي از خشك شدن در كنار رس مي توانيم از مواد غير پلاستيك علي الخصوص سيليس و فلدسپات استفاده كنيم. اين بدنه ها را هنگام آسياب كردن، ترساب نمي كنند بلكه بصورت خشك ساب مي كنند. دانه بندي پس از خشك ساب بين 300-200 ميكرون است. در مقايسه با دانه بندي دوغاب ساير كاشي ها زبره ساير كاشي ها حداكثر %8 بود يعني بيش از %90 زير 63 ميكرون.

دانه بندي اين بدنه ها فوق العاده درشت تر انتخاب مي شود زيرا پلاستيسيته اين بدنه ها خيلي بالاست، اگر ريزدانه شوند در اثر ريزدانگي حين خشك شدن ضايعات افزايش پيدا مي كند. علاوه بر اينكه اگر زياد ريزدانه شوند Permibility كم و از آنجا كه ميزان آهن اين بدنه ها زياد است احتمال بروز عيب black core زياد خواهد شد.

اين بدنه ها را ابتدا پخت بيسكويت مي كنند پس از پخت بيسكويت، جذب آب آنها كمتر از %6 خواهد بود و سپس روي بدنه بيسكويت شده لعاب اعمال شده و سپس پخت لعابي صورت مي پذيرد.

                   

برای اطلااعات بیشتر در مورد مغزه سیاه یا  Black Core به مطلبی با عنوان عوامل موثر بر عيب مغزه سیاه مراجعه کنید.

 بدنه هاي دو پخت استون ور قرمزپخت

از اين نوع روش توليد در گذشته يعني قبل از حدود سال 60 براي توليد بدنه هاي كاشي كف استفاده مي كردند. در حال حاضر اين روش توليد به كلي در ايران منسوخ شده و مشابه با اين روش عمدتاً در دو منطقه براي توليد كاشي كف با سيستم كارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد.

اولاً اين بدنه ها شامل رسهاي پلاستيك هستند لذا در خشك شدن اين بدنه ها دچار مشكل مي باشند. ميزان اكسيد آهن موجود در اين بدنه ها بين 6 الي 7 درصد است  و ميزانK2O+ Na2O  برابر %5 و CaO +MgO  آن نيز خيلي كم است.

دانه بندي موادي كه براي توليد اين بدنه ها مورد استفاده قرار مي گيرند بين 300-200 ميكرون است.

 براي كاهش ضايعات ناشي از خشك شدن در كنار رس مي توانيم از مواد غير پلاستيك علي الخصوص سيليس و فلدسپات استفاده كنيم. اين بدنه ها را هنگام آسياب كردن، ترساب نمي كنند بلكه بصورت خشك ساب مي كنند. دانه بندي پس از خشك ساب بين 300-200 ميكرون است. در مقايسه با دانه بندي دوغاب ساير كاشي ها زبره ساير كاشي ها حداكثر %8 بود يعني بيش از %90 زير 63 ميكرون.

دانه بندي اين بدنه ها فوق العاده درشت تر انتخاب مي شود زيرا پلاستيسيته اين بدنه ها خيلي بالاست، اگر ريزدانه شوند در اثر ريزدانگي حين خشك شدن ضايعات افزايش پيدا مي كند. علاوه بر اينكه اگر زياد ريزدانه شوند Permibility كم و از آنجا كه ميزان آهن اين بدنه ها زياد است احتمال بروز عيب black core زياد خواهد شد.

اين بدنه ها را ابتدا پخت بيسكويت مي كنند پس از پخت بيسكويت، جذب آب آنها كمتر از %6 خواهد بود و سپس روي بدنه بيسكويت شده لعاب اعمال شده و سپس پخت لعابي صورت مي پذيرد.

                   

برای اطلااعات بیشتر در مورد مغزه سیاه یا  Black Core به مطلبی با عنوان عوامل موثر بر عيب مغزه سیاه مراجعه کنید.

 بدنه هاي دو پخت استون ور قرمزپخت

از اين نوع روش توليد در گذشته يعني قبل از حدود سال 60 براي توليد بدنه هاي كاشي كف استفاده مي كردند. در حال حاضر اين روش توليد به كلي در ايران منسوخ شده و مشابه با اين روش عمدتاً در دو منطقه براي توليد كاشي كف با سيستم كارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد.

اولاً اين بدنه ها شامل رسهاي پلاستيك هستند لذا در خشك شدن اين بدنه ها دچار مشكل مي باشند. ميزان اكسيد آهن موجود در اين بدنه ها بين 6 الي 7 درصد است  و ميزانK2O+ Na2O  برابر %5 و CaO +MgO  آن نيز خيلي كم است.

دانه بندي موادي كه براي توليد اين بدنه ها مورد استفاده قرار مي گيرند بين 300-200 ميكرون است.

 براي كاهش ضايعات ناشي از خشك شدن در كنار رس مي توانيم از مواد غير پلاستيك علي الخصوص سيليس و فلدسپات استفاده كنيم. اين بدنه ها را هنگام آسياب كردن، ترساب نمي كنند بلكه بصورت خشك ساب مي كنند. دانه بندي پس از خشك ساب بين 300-200 ميكرون است. در مقايسه با دانه بندي دوغاب ساير كاشي ها زبره ساير كاشي ها حداكثر %8 بود يعني بيش از %90 زير 63 ميكرون.

دانه بندي اين بدنه ها فوق العاده درشت تر انتخاب مي شود زيرا پلاستيسيته اين بدنه ها خيلي بالاست، اگر ريزدانه شوند در اثر ريزدانگي حين خشك شدن ضايعات افزايش پيدا مي كند. علاوه بر اينكه اگر زياد ريزدانه شوند Permibility كم و از آنجا كه ميزان آهن اين بدنه ها زياد است احتمال بروز عيب black core زياد خواهد شد.

اين بدنه ها را ابتدا پخت بيسكويت مي كنند پس از پخت بيسكويت، جذب آب آنها كمتر از %6 خواهد بود و سپس روي بدنه بيسكويت شده لعاب اعمال شده و سپس پخت لعابي صورت مي پذيرد.

                   

برای اطلااعات بیشتر در مورد مغزه سیاه یا  Black Core به مطلبی با عنوان عوامل موثر بر عيب مغزه سیاه مراجعه کنید.