استفاده از كائولن جهت كاهش خسارت داركوب در درخت خرمالو عليرضا محمدزاده – عبدالرسول گندمي – عليرضا چراغي كازروني
•داركوب ها پرندگان كوچكي با طول تقريبي بين 40-17 سانتي متر و معمولا داراي رنگ هاي براق هستند (اغلب مشكي ، سفيد و قرمز ).
•وضعيت پاها و بدن آن ها طوري است كه آن ها را قادر مي سازد كه به تنه و شاخه ي درختان و حتي ساختمان هاي چوبي بچسبند.
•اين پرندگان داراي نوك هاي محكم براي سوراخ كردن چوب و همچنين زبان دراز براي بيرون آوردن حشرات از حفره ها هستند.
•اين پرندگان اگر چه براي دوست داران محيط زيست جذاب هستند  و از طريق خوردن آفات موجود در چوب و حشرات مضر موجود در بدنه گياهان خدمت بزرگي را براي انسان انجام مي دهند اما گاهي موجب بروز مشكلاتي مي شوند. اين مشكلات مي توانند ناشي از آسيب آن ها به ساختمان ها و نماد هاي چوبي ، تيرك هاي برق چوبي و درختان جنگلي و باغي باشد. محدود و ناكافي بودن زيستگاه اين پرنده مي تواند در تشديد خسارت آن ها موثر باشد.
•
•اگرچه خود داركوب خطري براي درخت نمي باشد اما جراحات ناشي از فعاليت اين پرنده بر روي تنه درختان مي تواند باعث بروز آلودگي ها و بيماري هايي از طريق اين جراحات شده كه معمولا مي توانند تا مرگ درخت پيش بروند.
•دلايل ايجاد حفره در بدنه درختان و ساختمان هاي چو بي توسط داركوب ها:
•- مهمترين دليل حفر يك محفظه براي نگهداري جوجه ها يا آشيانه مي باشد.
•- جستجو براي غذا
•- در بهار داركوب ها يك نوك زدن ريتميك كه به نام drumming ناميده مي شود را براي ايجاد قلمرو و جذب جفت به كار مي برند.
•داركوب ها اغلب درخت يا خانه را براساس قاعده و يا دليل انتخاب نمي كنند . پرندگان معمولا چند ناحيه مناسب را انتخاب و مكررا در آن نواحي رفت و آمد داشته و به ندرت به ساير نقاط ديگر مي روند.
•را ه هاي كنترل خسارت داركوب ها:
•داركوب ها مانند انسان وقتي به كاري عادت كردند شكستن ان عادت مشكل است بنابراين هر گونه مقابله اي بايد بلافاصله پس از شروع آسيب زدن صورت گيرد.
•تكنيك هايي كه بو سيله آن ها مي توان از آسيب رساني به وسيله داركوب ها ممانعت و يا ميزان خسارت را كاهش داد عبارتند از :
•- استفاده از دور كننده هاي بصري
•- استفاده از توليد كننده هاي صدا هاي بلند
•- جلوگيري از دسترسي داركوب به موضع مورد نظر
•- تعويض مواد مورد استفاده در ساختمان سازي
•- تعيبه جعبه هاي آشيانه
•- و آخرين چاره كشتن
•آسيب ناشي از فعاليت داركوب ها در باغات شهرستان :
•متاسفانه در چند سال اخير مرتبا از سوي باغداران شهرستان مشكل آسيب رساني داركوب ها به در ختان ميوه و حتي در بعضي از نقاط شهرستان آسيب رساني آن ها به لوله هاي سيستم هاي آبياري قطره اي در باغ ها گزارش شده است اين مشكل به ويژه در مناطقي كه باغ هاي احداث شده در حريم مناطق جنگلي احداث شده اند چشمگير تر بوده است . اگرچه در حال حاضر باغ داران با استفاده از ابزار ايجاد صدا و يا حتي به كار گيري نيروي انساني براي مقابله با اين مشكل اقدام مي نمايند اما به نظر مي رسد كه يافتن يك راه مناسب و كم هزينه مي تواند نقش قابل توجهي را كاهش خسارت ناشي از آسيب رساني داركوب ها به درختان باغي در شهرستان كه در بسياري از موارد به خشك شدن كامل در خت مي انجامد داشته باشد .
•كائولن فرآوري شده يكي از محدود تركيبات مجاز غير شيميايي قابل استفاده در كشاورزي ار گانيك بوده كه نقش قابل توجهي در دور كردن حشرات آفت از گياهان و درختان دارد. اين تركيب همچنين مي تواند به عنوان يك لايه پوششي بر روي ميوه ها و حتي درختان به كار رفته و خسارت ناشي از آفتاب سوختگي را به ميزان قابل توجهي كاهش دهد. از آن جهت كه يكي از راه هاي مهم در مقابله با خسارت ناشي از داركوب در نقاط مختلف جهان استفاده از دور كنند ه هاي بصري مي باشد بر آن شديم تا با اندود كردن بدنه درختان در يكي از باغ هاي مورد هجوم توسط اين پرنده نقش اين ماده را در كاهش خسارت مورد ارزيابي قرار دهيم .
روش كار:
ابتدا با استفاده از پودر كائولن و آب يك دوغ آب غليظ تهيه مي نماييم . غلظت دوغ آب تهيه شده بايد به گونه اي باشد كه بتوان آن را براحتي با استفاده از برس هاي مخصوص رنگ هاي پلاستيكي بر روي بدنه درخت ماليده و پس از خشك شده بتواند پوشش مناسب سفيد رنگي را همانطور كه در عكس هاي ادامه مشاهده مي شود ايجاد نمايد . معمولا هر يك كيلوگرم كائولن مي تواند دوغ آبي را براي پوشش حدود بيست درخت در اندازه درخت هاي موجود در تصاوير ايجاد نمايد . بديهي است با افزايش اندازه درختان اين تعداد كاهش خواهد يافت . پس از تهيه دوغ آب اندود كردن درختان در فصل هجوم داركوب ها صورت گرفته و در صورت شسته شدن پوشش از روي درخت تحت تاثير هر عاملي بايد اندود كردن تا زمان حضور داركوب ها در باغ تجديد شود. با توجه به عدم وجود بارندگي در فصل حضور داركوب ها و در صورت مناسب بودن وضعيت سيستم آبياري درخت معمولا اندود كردن در يك مرحله كافي مي باشد.
نتيجه:
نتايج حاصل از اين بررسي نشان داد كه با اندود كردن تنه درختان خرمالو  در باغ مورد بررسي حمله داركوب ها به درختان مزبور تقريبا به طور كامل متوقف گرديد. همچنين همانطور كه در تصاوير نيز ديده مي شود اندود كردن خسارتي را متوجه تنه درختان ننموده و رويش جوانه ها از بدنه درختان  پس از اندود كردن به خوبي انجام شده است. با توجه به اينكه هزينه تهيه هر اصله نهال خرمالو بالغ بر 50000 ريال مي باشد و همچنين هزينه حدود 60000 ريالي براي نگه داري هر درخت در سال ، لذا بروز خسارت ناشي از حمله داركوب در سال در صورت شديد بودن مي تواند حداقل مبلغ110000 ريال زيان اقتصادي به ازاي هر درخت را بر باغ دار تحميل نمايد و اين در حالي است كه با اندود كردن تنه نهال خرمالو با حداكثر مقدار 100گرم كائولن ( قيمت هر كيلوگرم كائولن مبلغ 12000 ريال مي باشد. ) و با هزينه كارگري بسيار ناچيز( حداكثر 3800 ريال به ازاي هر درخت )  مي تواند ضمن جلوگيري از بروز خسارت  ، بيش از 95 درصد صرفه جويي اقتصادي را بدنبال داشته باشد.  اين برآورد ارزش اقتصادي استفاده از روش اندود كردن تنه درختان به منظور جلوگيري از بروز خسارت ناشي از حمله داركوب ها را به خوبي نشان مي دهد.  از ديگر مزاياي اين روش مي توان به وادار كردن داركوب ها جهت باز گشت به عرصه هاي طبيعي زندگي خود  كه مي تواند در حفظ اكوسيستم هاي طبيعي مؤ ثر باشد، اشاره نمود.