علم سرامیک

بعد از گذشت نيم قرن، در 10 سال اخير پيشرفت‌ها در دنياي سراميك‌هاي تخصصي سرعت و شدت گرفته‌اند. كاربردهاي نوين و بازارهاي جغرافيايي جديدي پيش روي اين سراميك‌ها گشوده شده‌اند به‌طوري كه در زمينه‌هايي از قبيل پزشكي، الكترونيك و هوافضا مصرف اين سراميك‌ها استمرار دارد كه نشانگر رشد سالم اين محصولات است. در اين مقاله ما مروري بر بازارهاي عمده مصرف‌كننده سراميك‌هاي تخصصي خواهيم داشت.

رشد سالم در بسياري از بخش‌هاي بازار سراميك‌هاي تخصصي يك فضاي مطمئن و بسيار اميدواركننده را براي آينده اين صنعت رقم زده است. اين امر با وجود روند اخير افزايش بهاي انرژي و سطوح سخت رقابتي، نه تنها بين شركت‌ها بلكه بين مواد جايگزين نيز صورت پذيرفته است.

يك محدوده كلي از استفاده رايج مواد سراميكي پيشرفته از قبيل آلومينا، زيركونيا، كاربيد سيليسيم، نيترات سيليسيم و سيالون وجود دارد كه مي‌تواند از نظر خواص، قيمت و با همان كاربردها با مواد ديگر مشابه رقابت كند.

يك حقيقت اساسي در رابطه با اطمينان موجود در صنعت اين است كه اين‌گونه به نظر مي‌رسد كه به‌طور كلي در شرايط اقتصادي كنوني بسياري از بازارهاي عمده مصرف‌كننده از قبيل كاربردهاي پزشكي، تجهيزات الكترونيكي و كاربردهاي هوا و فضا كه نسبت به ديگر بازارها وابستگي كمتري دارند.

اين رشد منجر به افزايش مصرف مواد معدني، به‌خصوص براي عيارهاي آلومينا و زيركونيا با خلوص بالا شده است. هرچند مصرف مواد معدني در بخش سراميك‌هاي صنعتي تنها يك سهم اندكي از مصرف كلي را به‌خود اختصاص داده است البته با يك ارزش افزوده بالاتر.

روند اصلي براي توليدكنندگان سراميك‌هاي تخصصي، توليد مجموعه‌اي از مواد تخصصي‌تر و با خصوصيات فني‌تر است.

ديگر ويژگي برجسته عرضه مواد معدني مورد لزوم صنعت سراميك‌هاي تخصصي، در كنار ارزش افزوده بالا و ظرفيت پايين‌شان، اين است كه از نظر بازار حامي اين توليدكنندگان بوده و رابطه‌اي بين مصرف‌كنندگان محصولات آنان باشند.

سراميك‌هاي صنعتي يا پيشرفته يك گروه بزرگ و متنوع از مواد را شامل مي‌شوند كه براي كاربردهاي وسيعي جهت مصارف خاص و غالب اوقات سفارشي براي يك هدف معين توليد شده‌اند.

اين بدان معني است كه هيچ‌گونه تعريف مشخصي براي سراميك‌هاي تخصصي وجود ندارد، بلكه شامل يك چتري است كه مواد سراميكي بسيار ويژه با خواص مكانيكي، الكتريكي، حرارتي، بيولوژيكي و شيميايي بسيار بالا را پوشش مي‌دهد. سپس اين مواد براي استفاده به‌عنوان اجزاي سازنده دركاربردهاي‌هايتك (تكنولوژي بالا) بهينه مي‌‌شوند.

سراميك‌هاي مهندسي اصطلاح ديگري است كه اغلب به‌طور گسترده‌اي در مورد سراميك‌هاي به‌كار گرفته شده در صنايع ساختماني، محيطي و فرآيندهاي شيميايي استفاده مي‌شود و در الكترونيك چندان كاربردي ندارند.

در سال 2007 كل بازار سراميك‌هاي مهندسي در اروپا در حدود دو ميليون و 900دلار بالغ شده و در همين سال بازار براي سراميك‌هاي مهندسي در ايالات متحده 2 هزار ميليون دلار بوده و تا سال 2012 مصرف سراميك‌هاي مهندسي در اروپا متجاوز از چهار ميليون 100 دلار و در ايالات متحده دو ميليون و 600 دلار تخمين زده شده است.

از نظر جغرافيايي، آلمان بزرگترين مصرف‌كننده سراميك‌هاي تخصصي در اروپا است كه بالغ بر 43 درصد ميزان مصرف كل اروپا را به خود اختصاص داده است. همچنين، آلمان در اين زمينه يك توليدكننده بزرگ نيز به حساب مي‌آيد كه بيش از مقدار مصرفش توليد مي‌كند، در حالي كه ايالات متحده يك واردكننده صرف است.

به تعدادي از اين بازارها در جدول ضميمه اشاره شده است كه كاربردهاي وسيع صنايع استفاده كننده سراميك‌هاي تخصصي به روشني در آن مشخص شده است