علم سرامیک

از آنجا که تالک یک کانی دومین (ثانوی) است و نام بردن از برهه های زمانی پیدایش آنها چندان درست نیست، ولی با توجه به خاستگاه آنها همانطور که پیشتر گفته شد سنگ های اولترامافیک و دولومیتی، سنگ های اولیه ای هستند که برای تشکیل تالک با سن های متفاوت از پرکامبرین پسین تا آغاز پائوژن در ایران به طور پراکده برونزد دارند، که این مسأله، یکی ازشرایط لازم برای تشکیل تالک است ولی کافی نیست. این سنگها باید تحت تأثر دگرگونی و متاسوماتیسم نیز قرار بگید. در چراین این دو پدیده، باید محلول های متاسوماتیسم کننده از CO₂ و SiO₂  غنی باشند. بنابراین، ممکن است مادرسنگ، سن پرکامبرین داشته باشد، ولی دگرگونی و متاسوماتیسم در زمان های بسیار دیرتر رخ داده باشد. اما یک واقعیت در اینجا قابل ذکر است که بیشتر مجموعه های افیولیتی ایران، سن مزوزوییک پسین دارند که پدیده دگرگونی و متاسوماتیسم را همان زمان در فاز زمین ساختی لارامید پشت سر گذاشته اند.

کانی سازی تالک

ذخایر مهم تالک دارای سه خاستگاه زیر می باشند:

1)کانسارهای تالک نوع دولومیتی

این نوع ذخایر در اثر متاسوماتیسم در جریان دگرگونی در زون های گسلی سنگ های دولومیتی و یا دولومیت های آهکی، پدید می آیند و می توان از آن به عنوان پدیده تالکی شدن دولومیت ها یاد کرد. این نوع تالک ها در کشور ما در زون سنندج-سیرجان شمالی (مانند تالک مسعود آباد ازناو ...) شناخته شده اند.

2)کانسارهای تالک نوع سرپانتینی

این نوع ذخایر به سنگ های اولترامافیک که دگرگونی را پشت سر گذاشته اند، وابسته می باشند. در هنگام دگرگونی سنگ های اولترامافیک، اگر محلول های پرمایه از CO₂ و سیلیس وجودداشته باشد، تالک حاصل می شود ( به باور نگارنده، اگر محلول ها فقیر از CO₂ و SiO₂ باشند، سرپانتین حاصل می شود که بیشتر به این صورت است). در ایران این نوع ذخایر در مجموعه های افیولیتی، به ویژه در استان سیستان وبلوچستان که دارای پی سنگ افیولیتی است، یافت می شوند. همچنین در مناطقی که سنگ های آتشفشانی بازی از پی سنگ اولترامافیک گذر کرده اند، مانند ناحیه خارستان، شمال خاور تفتان، پیرامون کوه همونت در مسیر ایرانشهر-مگسی (زابلی).

3)ذخایر نوع تالک شیست

این ذخایر به هنگام دگرگونی در یک سیستم بسته که دارای محلول های سیلیس دار است و در سنگ هایی با ترکیب دولومیتی رس دار یا رس های دولومیت دار، رخ می دهد. این ذخایر، تالک شسیست هستند (تالک یکی از کانی های سازنده سنگ به شمار می آید و کیفیت خوبی ندارد). این تالک شیست ها در زون فلیشی خاور ایران قابل توجه می باشند.