اولین زورخانه در آباده
درباره تاریخچه اولین زورخانه در آباده اطلاع دقیقی در دست نیست در این باره ما فقط اطلاعات شفاهی سالخوردگان را داریم و اطلاعات نوشتاری در دست نیست. بنابراین به درستی مشخص نیست ؛ اولین زورخانه در چه زمانی تاسیس و احداث شده است.

زورخانه وهب کبابی :
قدیمی ترین زورخانه توسط وهب کبابی اداره می شده ، که در زمان خود به نام زورخانه معروف بوده است . محل این زورخانه در پشت حسینیه آباده و در مجاورت مغازه کبابی وهب بوده .عده ای معتقدند که این زورخانه جزء تاسیسات کریم خان زند بوده که شاه اسماعیل سوم دستور ساخت آن را داده اما آنچه که معلوم است این زورخانه در حدود سال ۱۳۲۰ بازسازی شده و سپس آغاز به کار نموده است و مدیریت آن را وهب به عهده می گیرد.
زورخانه وهب به صورت یک برج با سقف ضربی گنبدی و دارای سه در بوده و تاسیسات دیگری نداشته اما هر سه در آن به نحوی کوتاه بوده که باید یک کودک ۱۰ ساله خم شده و وارد زورخانه شود البته در گذشته ای نه چندان دور درهای خانه ها و اتاق ها باید کوتاه ساخته می شد که با ورود به خانه و اتاق تعظیم نمایند. و به اتاق سلام کنند حتی اگر کسی در خانه نباشد و مسلم است که گود زورخانه که با نام حضرت علی (ع) توأم است مقدس می باشد و درِ آن نیز باید کوتاه باشد .

زورخانه مشهدی عبد الله نخود بریز :
پس از در هم کوبیده شدن زورخانه وهب کبابی مشهدی عبد الله نخود بریز زورخانه ای را در خانه خود که در قلعه کهنه بود ساخت اما پس از مدتی دوام نیاورد و منحل شد.

زورخانه پادگان ارتش :
در سال ۱۳۲۷ پادگانی در قلعه ای که در ابتدای خیابان استقلال کنونی قرار داشت استقرار یافت و زورخانه ای در آن احداث شد که ویژه سربازان بود . در سال ۱۳۲۸ جشنی را در پادگان ترتیب دادند که باستانی کاران در آن ورزش می کردند که ورود برای عموم مردم جهت تماشای عملیات ورزشکاران آزاد بود.

زور خانه بیژن :
پس از انحلال زورخانه ارتش چون گود زورخانه در این قلعه آماده بود عده ای از باستانی کاران آباده در سال ۱۳۲۹ با گرد همایی خود سعی کردند که از این زورخانه استفاده کنند لذا یک نفر مرشد را از اصفهان استخدام کردند و هر روز مشغول ورزش می شدند.
یکی از ورزشکاران این گروه به نام حاجی خان عبد اللهی به همت خود زورخانه ای به سبک جدید و بر اساس آیین نامه جدید باشگاه های ورزشی ایران برپا نمود. در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۳۰ خورشیدی پروانه رسمی این ورزشگاه از طرف اداره کل آموزش و پرورش فارس به نام وی صادر شد و تابلوی بسیار زیبایی با خط زیبا
( زورخانه بیژن ) با شعر زیر جلب توجه می کرد :
بیا قوی شو اگر عزم زندگی داری             که در نظام طبیعت ضعیف پامال است
محل این زورخانه در قسمتی از اداره ثبت آباده قرار داشت که باگسترش میدان ولی عصر جزء میدان شده است.
زورخانه بیژن طی ۸ ماه اولیه تأسیس خود ۱۰۰ نفر عضو داشت، ضمن آنکه در گوشه آن هالتری قرار داشت که وزنه های آن از دو سنگ کروی تشکیل شده بود. چون اعضای زورخانه بیژن برای اولین بار در استادیم آن زمان محل کنونی دبیرستان اقبال لاهوری و دبستان ابوطالب عملیات باستانی کاری و نمایشی انجام می دادند تأثیر آن در نسل نوجوان بسیار  زیاد بود؛ به طریقی که سه گود زورخانه را در نقاط مختلف آباده در فضای باز از جمله در تپه ای در قلعه کهنه حفر و عملیات باستانی را با مرشد ویژه ای حداقل برای چند ماهی ادامه می دانند.
زورخانه بیژن بیش از ۵ یا ۶ سال فعالیت نداشت و ساختمان آن بر اثر احداث میدان ولی عصر در سال ۱۳۴۴ تخریب شد.

زورخانه دنا :
زورخانه دیگری تحت عنوان دنا در حدود سال ۱۳۴۰ در نزدیکی دبستان قشقایی در خیابان شهید کلانتری تأسیس و آغاز به کار میکند . این زورخانه زمان زیادی تنها زورخانه شهر  و مورد علاقه باستانی کاران مخابرات بود. این زورخانه ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍پس ازمدتی فعالیت منحل می شود و مجددا این زورخانه به همت پهلوان اکبر خیامی تأسیس می یابد.
تا این مقطع معمولا زورخانه ها در روز های ورزش در ملا عام عملیات ورزش باستانی را انجام می دادند اما زورخانه دنا برای اولین بار در سال ۱۳۴۸ تولد پوریای ولی را جشن گرفت.
با شروع انقلاب این باشگاه مدتی تعطیل شد تا سال ۱۳۶۲ که یکی از نهاد های انقلابی در راستای ورزش باستانی چند ورزشکار را معرفی کرد که از صبح تا عصر در اختیار آنان و شب در اختیار ورزشکاران عمومی قرار گرفت.

منبع : قلم :: وبلاگ خبری آباده :: (الهام دهقان-آرزو کشاورز-شبنم فیروزی. زیر نظر سازمان دانش
آموزی ) با اندکی تصرف

لینک های مفید:
تاریخچه زورخانه در ایران