یزد قطب اول صنعت کاشی و سرامیک کشور / دکتر مسعود جندقی “پدرکاشی و سرامیک نوین”

پیشینه یزد که به دوران یزدگرد ساسانی میرسد، آکنده از تلاش پیگیر مردمانی پارسا و سختکوش است که به رغم طبیعت گرم و خشک این دیار، کمر همت بستهاند تا به برکت پشتکار، خلاقیت و ذوق هنری خدادادی، نام شهر و دیار خود را بلند آوازه گردانند.
این استان علی رغم فعالیت در بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات، در حوزه صنعت بیوقفه در حال حرکت و پویایی میباشد به طوری که با بیش از سه هزار واحد صنعتی به عنوان ششمین قطب صنعتی کشور مطرح است.
وجود منابع انسانی با انگیزه و خوش فکر و نیز معادن بکر و آماده بهرهبرداری، وجود انگیزه و امنیت سرمایهگذاری، مرکزیت جغرافیایی در کشور، دسترسی به راههای مواصلاتی وسیع در کریدور شمال – جنوب و شمال شرقی – جنوب غربی و همچنین امکان استفاده از وسایل حمل و نقل ریلی و …، باعث شده تا این استان در بخشهای مختلف صنعت از جمله در تولید کاشی و سرامیک به قطب کشور تبدیل شود.
البته هنر کاشیسازی در استان یزد قدمتی ۷۰۰ ساله دارد و به نوعی از صنایع دستی بومی این استان و به ویژه در شهرستان میبد بشمار میآید که با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، شکل و رنگی تازه و مدرن به خود گرفته است.
به گفتهی “مهدی رضا زارعشاهی” معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد، در حال حاضر استان یزد با ظرفیت بالغ بر ۱۶۹ میلیون مترمربع انواع کاشی و سرامیک، حدود ۴۵ درصد تولید کشور را به خود اختصاص داده است.
زارعشاهی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، افزود: هماکنون ۴۲ واحد تولید کاشی و سرامیک در استان با اشتغالزایی مستقیم برای یازده هزار و ۸۴۲ نفر دارای پروانه بهرهبرداری میباشند.
وی میزان سرمایهگذاری در این بخش را تاکنون افزون بر هشت هزار و ۳۷۴ میلیارد ریال عنوان کرد.
معاون امور صنایع استان یزد همچنین از وجود تعداد ۴۵ طرح تولید کاشی و سرامیک در استان با پیشرفت فیزیکی بالای ۲۰ درصد خبر داد و اضافه کرد: با راهاندازی این واحدها علاوه بر اشتغالزایی مستقیم برای ۱۴ هزار نفر متقاضی شغل، ظرفیت تولید استان به مقدار ۲۴۰ هزار مترمربع افزایش خواهد یافت.
یادآور میگردد؛ هرچند بخش قابل توجهی از کارخانجات تولید کاشی و سرامیک در شهرستان میبد واقع شده است ولی شهرهای دیگر استان مانند مهریز، اردکان، صدوق و ابرکوه نیز در این صنعت فعالیت دارند.
کاشی و سرامیک یزد رقیب تولیدات کشورهای مطرح دنیا
کیفیت و طراحیهای تولیدات کاشی و سرامیک استان یزد نه تنها در داخل کشور، بلکه عرصه را بر رقبای اورپایی خود تنگتر نموده است.
“محمدرضا رجایی” فرماندار شهرستان میبد در بازدید اخیر خود از دو واحد تولید کاشی و سرامیک شهرک صنعتی جهان آباد این شهرستان که با سطح تولید روزانه ۲۸ هزار مترمربع و اشتغالزایی برای ۲۸۰ نفر در مرحله بهرهبرداری قرار دارد، اظهار نمود؛ مدیریت منابع انسانی و تربیت نیروی متعهد و کارآمد، به کارگیری دانش و تکنولوژی و سرمایهگذاری از محورهای مهم مدیریت در صنعت است و صاحبان سرمایه باید با افزایش بهرهوری و کیفیت و کاهش قیمت تمام شده تولیدات خود به سمت ورود به بازارهای جهانی حرکت کنند.
رجایی همچنین خاطرنشان کرد؛ خوشبختانه کیفیت بالا و تنوع در رنگ، اندازه و لعاب تولیدات کاشی و سرامیک استان که در نتیجهی وجود نیروی کار ماهر و توانمند و تکنولوژیهای روز تولید کاشی دنیا در کارخانجات کاشی و سرامیک استان یزد میباشد، منجر به این شده است که تولیدات استان قابل رقابت با تولیدات کشورهای به نام دنیا در این عرصه باشد.
زارعشاهی معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نیز در این رابطه اذعان نمود: هرچند این رقابت در تولیدات ارزان قیمت استان به دلیل بالا بودن قیمت تمام شده از صرفهی اقتصادی لازم برخوردار نیست، ولی در محصولات قرار گرفته در مرتبه متوسط و بالا، چشمگیر و جای کار بسیار دارد.
کاشی و سرامیک در صدر اقلام صادراتی استان یزد
وی با بیان این که صنعت کاشی و سرامیک سهم بزرگی از صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است، تصریح کرد: کاشی و سرامیک استان در چند سال گذشته در صدر اقلام صادراتی استان یزد به سایر کشورها بوده است، به طوری که در سال گذشته نیز ۲۷ درصد ارزش کل صادرات استان به ارزش تقریبی ۱۱۰ میلیارد دلار، مربوط به این بخش بوده است.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد عمدهترین کشورهای واردکننده تولیدات کاشی و سرامیک استان یزد را عراق، افغانستان، کشورهای آسیای میانه و چند کشور آفریقایی عنوان نمود.
زارع شاهی با اشاره به پتانسیلهای موجود این صنعت برای ساخت رولرهای سرامیکی و رنگهای سرامیکی و غیره از جای کار بسیار برای توسعه آن در استان خبر داد.
حمایت مدیران ارشد استان از توسعه این صنعت
مدیران ارشد استان یزد برای توسعه صنعت کاشی و سرامیک در استان تاکنون اقدامات موثر بسیاری را از جمله ایجاد خوشه صنعتی کاشی و سرامیک در استان، ایجاد منطقه ویژه سرامیک، راهاندازی دبیرخانه کانون هماهنگی دانش و صنعت کاشی، سرامیک و لعاب کشور در پارک علم و فناوری و نیز ایجاد مراکز جوار کارخانهای فنی و حرفهای برای آموزش کارگران در راستای افزایش کیفیت تولید محصولات انجام دادهاند.
علی رغم این که اجرای قانون هدفمند سازی یارانهها در ابتدا مشکلات متعددی را برای کارخانجات و واحدهای تولید کاشی و سرامیک در استان به دلیل تهیه و تامین سوخت بوجود آورد ولی با حمایت مسئولان و اجرای عملیات گازکشی به شهرکهای صنعتی و به تبع واحدهای مذکور، خوشبختانه این مشکل برطرف و رکود موقت این صنعت در استان مرتفع شد.
کمبود آب از مهمترین مشکلات صنعت کاشی در یزد
البته کمبود آب یکی از مهمترین مشکل این صنعت در استان بشمار میرود به طوری که “کاظم فرهمند” نایب رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابعطبیعی مجلس و نماینده مردم شهرهای مهریز، بافق، بهاباد، ابرکوه و خاتم با اشاره به این مشکل، بیان کرد؛ وزرای صنعت و معدن در سالهای گذشته بارها در جمع صنعتگران استان یزد قول تأمین آب صنعت استان یزد را دادهاند اما این وعده هنوز عملی نشده و صنعت کاشی و سرامیک نیز چشم انتظار تأمین آب مورد نیاز است.
فرهمند دیگر مشکل این صنعت را نبود سیستم بازاریابی منظم و دقیق خواند و اظهار نمود؛ در صورت اجرای بازاریابی مناسب سهم کشور به ویژه استان یزد در بازارهای بینالمللی بیشتر خواهد شد.
واردات بیرویه نیز یکی دیگر از مشکلات این صنعت است که غالباً صاحبان واحدهای تولیدی این بخش از آن به شدت گله دارند و توجه و پیگیری بیشتر مسئولان کشور را برای رفع آن خواستارند.
زارعشاهی در پایان با اشاره به سختکوشی مردم استان، مهمترین پتانسیلهای موجود در استان که منجر به رشد این صنعت در این خطهی کویری کشورمان شده را وجود نیروهای فنی و مهارت دیدهی متعهد در منطقه و همچنین قابل تامین بودن بخش قابل توجهی از مواد اولیه تولید کاشی و سرامیک در این استان ذکر کرد.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همچنین یادآور شد: خوشبختانه با توسعه صنعت کاشی و سرامیک در استان علاوه بر فعال شدن بسیاری از معادن خاک استان، صنایع جانبی از قبیل صنایع بستهبندی، لعابسازی، گلولههای سرامیکی و بویژه صنعت حمل و نقل از رونق قابل توجهی برخوردار شده است و پتانسیل موجود در صنعت کاشی و سرامیک با راهاندازی واحدهای در حال ساخت، امکان توسعه بیشتر این صنایع جانبی را به دنبال خواهد داشت.