علم سرامیک

شیشه یکی از شگفت انگیزترین مواد شناخته شده در جهان است. انسان برای استفاده از شیشه همانند دیگر مواد مثل چوب فلزوگل از تکنیک های مختلف استفاده کرده تا هرچه زیباتر آن را بعنوان یک وسیله کاربردی و درعین حال هنری ارایه دهد.

برای فرم دهی به شیشه روشهای گوناگونی وجود دارد که عبارتنداز : شیشه گری دمی یا فوتی،فیوزینگ گلس،اسلامپینگ گلس، ساندویچ گلس و ......

مادر اینجا به شرح مختصری درمورد تکتیک فیوز،اسلامپ وساندویچ میپردازیم :

تاریخچه هنر فیوزینگ گلس(همجوشی شیشه)

باتوجه به منابع موجود پیمیبریم که هنر شکل دهی شیشه به حدود2000 ق.م برمیگردد.درمورد تاریخچه هنرفیوز،باید بگوییم که

این تکنیک در سالهای 1500 ق.م رواج پیدا کرده است،اشیای بدست آمده ازآن دوران گواه این موضوع است.جواهرات ظریف،

کاسه هایی باجزییات بسیاروکاشیهای دیواری تزیینی از آن دسته اند.درموزهcorningنیویورک مجموعه گسترده ای از قطعات

شیشه فیوزشده مربوط به دوران باستان موجود است.

شایان ذکراست که سالهای بین 500ق.م تااوایل 1900 م فاقد آثارفیوزینگ است. دراین سالها تولید شیشه های فوتی افزایش کرد و

رونق آن دربازار،استفاده ازتکنیک فیوزینگ را کم رنگ کرد وسبب برتری این تکنیک برفیوزینگ شد.

احیای دوباره تکنیک فیوز به سال1935م بازمیگردد،که در این سالها هنر مینا روی شیشه،اسلامپینگ(فرم دهی)وفیوزینگ دوباره نمایان شدند.

تکنیک فیوزینگ گلس(همجوشی شیشه)

همجوشی یکی از تکنیک های فرم دهی به شیشه است که طی آن دو یاچند قطعه شیشه،با استفاده از حرارت کوره به هم متصل

میشوند.دراین روش شیشه ها دراثر حرات نرم شده ودر دمای مشخص به هم جوش خورده و می چسبند.محصول تولیدی عبارت استاز یک زمینه مسطح بانکه های برجسته که بوسیله حرارت بهم چسبیده اند.

درفرآیند فیوزینگ هر چه دماو زمان کوره بیشتر شود قطعات شیشه بیشتر جاری شده ودرهم ادغام می شوند.این نوع حرارت

دهی که بادماوزمان بیشترازدماوزمان فیوزینگ انجام میشود را فول فیوزfull fuseمیگویند.

محصول تولید شده به این روش عبارت است از شیشه ای مسطح که از ادغام چند شیشه باحرارت بالا به دست آمده است.

فرایند فیوزینگ شامل چند مرحله است:

مرحله حرارت دهی((heating phase که درآن دما از دمای اتاق به دمایی که فیوزینگ در آن رخ می دهد، افزایش پیدا میکند.

مرحله توقف((soaking phaseکه درآن حرارت دردمای برنامه ریزی شدهبرای مدت زمان مشخص ثابت باقی می ماند.

مرحله سرد شدن سریع((rapid cooling phaseکه درآن حرارت به سرعت از بالاترین دما تا دمای لازم برای آنیلینگ پایین می آید.

مرحله مقاوم سازی ((annealing phaseمرحله بحرانی که تنش شیشه دراین مرحله از آن گرفته میشود.

مرحله سردشدن تادمای محیط((cool to room temperature phaseدرآن شیشه تدریجا تااندازه ای که بتوان آن را لمس کرد خنک میشود.

کاربرد شیشه های تولید شده به روش فیوزینگ گلس:

انواع کاشی مورد استفاده درنمای داخلی وخارجی ، شیشه در و پنجره،کتیبه های هنری،نمای شومینه وستون و وسایل تزیینی و........

Slumping glass

تکنیک فرم دهی شیشه به وسیله قالب درحرارت مشخص را اسلامپینگ میگویند. این تکنیک به دو روش انجام میشود:

1درون قالبی((in to the moldدراین روش شیشه بر روی قالب افتاده وشکل میگیرد.قالبی که دراین روش استفاده میشود

بایاد دارای سوراخهای ریزی برای خروج هوا درهنگام حرارت دهی باشد.

2برون قالبی((over the moldدراین روش شیشه برروی قالب می افتد و معمولا از قالب های فولادی استفاده میشود.

شیشه شکل منظمی به خود نمیگیردو دارای چین خوردگیهای میشود.

کاربردهایslumping

کاشی،تهیه ظروف مختلف ازجمله بشقاب،کاسه،سینی،حباب لوستر،وسایل تزیینی قاب آیینه،آویز و ..........

ازتلفیق دو تکنیکfuse و slump میتوان آثار هنری گوناگی خلق کرد که به ذوق وخلاقیت هنرمند بستگی دارد.

گروه هنری آترونوش(علی مشفق)