به گزارش«فولاد نیوز»، این درحالی است که به گفته کارشناسان در صورتی که خاک نسوز فرآوری شود ارزش آن ۲۰ برابر می‌شود. اکنون خاک نسوز تولید شده در شرکت‌های مختلف مصرف داخلی را تامین می‌کند. از این خاک در صنایعی چون لعاب‌سازی، مقره‌سازی، چینی مظروف، چینی بهداشتی، چینی آزمایشگاهی، الکتروسرامیک‌ها، آجرهای شاموتی، عایق‌های الکتریکی، کاشی پرسلان، کاشی دیوار، کاشی کف و گلوله‌های سرامیکی استفاده می‌شود. از آنجا که ویژگی‌های خاک نسوز تولید شده در مناطق مختلف کشور متفاوت است و فرآوری این ماده در محل‌های جغرافیایی متفاوت پیچیدگی خاصی دارد ایران تاکنون موفق به فرآوری این ماده در همه مناطق نشده است.
این درحالی است که در صورت موفقیت در فرآوری خاک نسوز برخی مواد فرآوری شده مورد استقبال گسترده کارخانه‌داران قرار خواهند گرفت.


مواد کم ارزش صادر نمی‌شوند
محمد فدایی مدیرعامل شرکت خاک نسوز آباده درباره دلایل صادر نشدن خاک نسوز به خارج از کشور به صمت می‌گوید: معمولا صادرات مواد معدنی که ارزش اقتصادی بالایی ندارند رایج نیست. به گفته فدایی تنها کشوری که خاک نسوز ایران به آن صادر می‌شود کویت است که سالانه حدود ۶۰۰ میلیون تومان درآمدزایی اقتصادی برای کشور دارد. این درحالیست که نسوز فرآوری شود تا میزان اکسیدآهن موجود در آن پایین بیاید و رنگ آن از قرمز آجری به سفید تبدیل شود، ارزش‌افزوده ایجاد شده در آن تقاضا را افزایش خواهد داد.

شرایط منطقه برای فرآوری مناسب نیست
با توجه به ضعف ایران در فرآوری محصولات معدنی از فدایی درباره اقدام برای فرآوری خاک نسوز پرسیدیم. مدیرعامل بزرگترین شرکت خاک نسوز کشور می‌گوید: فرآوری فرآیند پیچیده‌ای دارد اما با وجود این، ما حدود یک‌سال است که با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان بر روی این ماده درحال تحقیق هستیم که نتایج این تحقیق در مرحله آزمایشگاهی مثبت بوده است. اما در مرحله اجرا وضعیت متفاوت خواهد بود. با توجه به ارزش‌افزوده‌ای که فرآوری محصولات معدنی ایجاد می‌کنند از فدایی درباره دلایل انجام نشدن این کار تاکنون می‌پرسیم که می‌گوید: در کشور درباره فرآوری خاک نسوز اقدام شده اما خاک نسوز شرکت ما ویژگی متفاوتی دارد و همچنین ما به خاطر شرایط منطقه‌ای و کمبود آب قادر به استفاده از روش‌های محلول در آب نمی‌توانیم این ماده را فرآوری کنیم. فدایی از سفر کارشناسانی از افریقای جنوبی به ایران برای فرآوری این ماده صحبت می‌کند و می‌گوید نتایج آزمایش آنها مثبت نبود اما اکنون نمونه‌ای از ماده را به کشور آلمان فرستاده‌ایم چون آلمان در زمینه فرآوری محصولات معدنی پیشرفته است اما هنوز نتیجه آزمایشات مشخص نشده است.

کارخانه‌ها برای فرآوری خاک نسوز سر و دست می‌شکنند
تعامل بین شرکت‌های مختلف تولیدکننده مواد معدنی یکی از راهکارهای موثر در زمینه فرآوری محصولات معدنی می‌تواند باشد. موضوعی که شاید یکپارچه‌سازی در بخش معدن کشور بهتر بتواند شرایط آن را ایجاد کند. از فدایی درباره اینکه تلاشی برای تعامل با سایر شرکت‌های تولیدکننده خاک نسوز داشته‌اند یا نه می‌پرسیم وی در این‌باره می‌گوید: با توجه به اینکه در کشور شرکت‌هایی وجود دارند که توانسته‌اند فرآوری موفقی داشته باشند ما سعی کردیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. به گفته فدایی یکی از این شرکت‌ها موفق به تولید یک نوع ماده معدنی به اسم زنوز شده است که به خاطر کمبود آن در کشور، کارخانه‌ها برای خرید آن سر و دست می‌شکنند و شرکت ما هم با توجه به اینکه ذخایر خاک نسوز بالایی دارد در صورت رسیدن به این امکان می‌تواند درآمدزایی بالایی داشته باشد.
این درحالی است که این شرکت در سال ۱۳۸۶ برای تولید محصولات باکیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی مورد تقاضای مصرف‌کنندگان داخلی و خارجی مطالعات فوق تخصصی را بر روی فرآیندهای فرآوری و آهن زدایی از خاک نسوز انجام داده است. همچنین در سال ۱۳۸۶ عملیات احداث واحد فرآوری خاک نسوز آغاز شده است اما مراحل تکمیل این بخش همچنان درحال اجراست.

در سال ۱۲ میلیون‌تن خاک نسوز استفاده می‌شود
علیرضا باقری مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد نسوز کشور در رابطه با مزایای استفاده از خاک نسوز به صمت می‌گوید: گرچه ایران بزرگترین تولیدکننده خاک نسوز خاورمیانه است، سالانه ۱۲ میلیون تن از این خاک در کشور استفاده می‌شود این درحالی است که تنها ذخایر خاک نسوز آباده ۳۰۰ میلیون تن است که تا ۲۵ سال آینده قابل بهره‌برداری است. از سوی دیگر با وجودی که باطله‌های نسوز به‌عنوان پسماند کارخانه‌های تولید خاک نسوز در صنایع سیمان کاربرد دارند، اما شرکت‌های داخلی به خاطر هزینه حمل‌ونقل این ماده به کارخانه‌های خود و همچنین وجود برخی جایگزین‌ها اقدام به خرید باطله‌های نسوز نمی‌کنند.

خاک نسوز زیرمجموعه صنعت دیرگداز
صنایع دیرگداز یکی دیگر از موارد استفاده خاک نسوز هستند، علیرضا باقری در این‌باره می‌گوید: سالانه درایران در حدود ۲۸۰ هزارتن مواد دیرگداز تولید می‌شود که از این میان حدود ۴۰ هزارتن آن از خاک نسوز استفاده می‌شود. علاوه‌بر این خاک نسوز ماده اولیه بیش از ۱۵۰ کارخانه کاشی و سرامیک کشور را تامین می‌کند.
منبع: گسترش صنعت