صنعت کاشی و سرامیک؛ رونق از دل رکود
هرچند در سال های آتی افزایش عرضه کاشی سرامیکی می تواند منجر به مازاد عرضه و رکود موقت بازار این صنعت شود اما نرخ رشد بالای مصرف داخلی و جهانی نویدبخش آینده ای قابل اطمینان برای صنعت کاشی سرامیکی است.
برآورد وضعیت صنعت در 18 سال گذشته با بررسی و تطبیق آمارهای انجمن کاشی و سرامیک ایران، سازمان حمل ونقل جاده ای کشور، سازمان صنایع و معادن، سازمان بازرگانی، سازمان گمرک کشور و مراجع بین المللی، توسط گروه توسعه خوشه صنعتی کاشی سرامیکی استان یزد به دست آمد .
جدای از وفور منابع معدنی مورد نیاز بدنه کاشی در کشور و انرژی ارزان که سرمایه گذاری در این صنعت را کاملااقتصادی کرده، سیاست های تعرفه ای دولت در زمینه کاشی وارداتی و تسهیلاتی دولتی و بانکی را نیز در افزایش تولید کاشی سرامیکی نباید از نظر دور داشت.
در سال 1386، تقاضای سرمایه گذاری در این صنعت بسیار بالابوده است طوری که در سال آینده شاهد ورود واحدهای جدید زیادی به صنعت خواهیم بود بنابراین برای پیشگیری از رکودی مشابه رکود سال های 1382 و 1383، همزمان در کنار پاسخ به تقاضای داخلی، نیاز به پیدا کردن بازارهای صادراتی از الزامات این صنعت است. استان های مطرح در تولید کاشی سرامیکی به ترتیب یزد، قزوین، اصفهان، تهران و سمنان هستند. تمرکز تولید کاشی در استان یزد قابل توجه است به طوری که بیش از 35درصد ظرفیت نصب شده کاشی سرامیک ایران در این استان صورت گرفته است.
جایگاه ایران
ایران در سال 1385 با تولید 8/2درصد از کل تولید جهانی هفتمین کشور تولیدکننده، با مصرف 5/2درصد از کل مصرف جهانی هشتمین کشور مصرف کننده و با صادرات 4/1درصد از کل صادرات جهانی یازدهمین کشور صادرکننده جهان است. آمارهای مزبور جایگاه ایران را در مقایسه با برترین تولیدکننده کاشی سرامیکی دنیا نشان می دهد، بر همین اساس در سال 2006 تولید ایران 210، مصرف 182 و صادرات 25میلیون مترمربع بوده است که البته این ارقام در سال 1386 رشد قابل توجهی داشته است.
در حالی که ایتالیا و اسپانیا تولیدکنندگان سنتی این صنعت شناخته می شوند، کشورهای چین، برزیل و ترکیه در سال های اخیر با رشدی چشمگیر در تولید و صادرات کاشی سرامیکی، توانسته اند خود را به عنوان چند کشور پیشتاز در سطح جهان مطرح کنند. در این میان چین با تولید 39درصد از کل تولید جهانی جایگاه اول تولید کاشی سرامیکی را دارد. آنچه قابل توجه است رشد حیرت آور چین در صادرات است، به طوری که سهم صادرات چین از 2درصد کل صادرات دنیا در سال 2000 به 5/24درصد در سال 2006 رسیده است. بدین ترتیب چین به جایگاه اول صادرات کاشی سرامیکی نیز دست یافته است. ماخذ مجله CeramicWorld (سرانه مصرف ایران تصحیح شده است)سرانه مصرف در کشورهای مهم مصرف کننده کاشی سرامیکی نشان می دهد ایران با سرانه مصرف حدود 6/2 مترمربع جایگاه هفتم را در جهان دارد.
آنچه قابل توجه است سرانه مصرف بالای امارات و عربستان است که با توجه به نزدیکی جغرافیایی و اشتراکات فرهنگی می توانند به عنوان اهداف جدی صادراتی برای تولیدکنندگان ایرانی مطرح شوند.