علم سرامیک

بدنه های کاشی دیواری به چهار گروه تقسیم می گردد:

1-     بدنه های ماجولیکا: رنگ پس از پخت آن قرمز است. تخلخل آن 19 تا 24 درصد می باشد. معمولا استحکام خمشی آن کم است.

مشخصات بدنه هاي ماجوليكا:

1- زبره روي الك مش63ميكرون برابر 5 الي 8درصد

2- استحكام خمشي خام و خشك بالا حدود 25 اليKg/Cm230 چون دو نوع رس را با هم مخلوط كرده ايم.

3- انقباض حين خشك شدن1/0 الي 3/0درصد است. و انقباض خشك زير 5/0 درصد است.

4- حد رطوبت مجاز پس از خروج از خشك كن حدود 1درصد است.

5- جذب آب بدنه پس از پخت بيسكويت 16الي 22درصد است كه اين ميزان مربوط به تخلخل هاي باز قطعه است. هميشه ميزان تخلخل بيشتر از ميزان جذب آب بدنه است چرا كه تخلخل هاي قطعه شامل تخلخل هاي باز و بسته است. تخلخل هاي قطعه حدوداً 19 الي 24درصد است. اگر جذب آب قطعه صفر باشد، تخلخل صفر نيست.

6- انقباض حين پخت مثبت و منفي 2/0 است. علامت منفي به معني انبساط است يعني 2/0درصد منبسط شده است كه اين انبساط ناشي از blooting يكنواخت بدنه است.

7- ضريب انبساط خطي يا طوليC0/6-10*(1/7-3/3)

8- استحكام خمشي پس از پخت 100الي Kg/Cm2 150

2-     بدنه های کاتوفوریت: این بدنه ها نیز همانند بدنه های ماجولیکا قرمز و تیره هستند.

مشابه بدنه هاي ماجوليكا است فقط كربنات كلسيم كمتري نسبت به ماجوليكا دارد و لذا اين بدنه ها Pert  كمتري نسبت به انواع ماجوليكا دارند.

مواد اوليه بدنه هاي كاتوفورت عبارتند از:

خاك رس آهكي – خاك رس غير آهكي – مقداري شاموت – سيليس (در صورت نياز) – فلدسپات(در صورت نياز) - بنتونيت(در صورت نياز)

شاموت رس كلسينه شده است كه انقباض وPert  ندارد كه از ضايعات بيسكويت تهيه مي شودو مقدار آن در اين بدنه ها 8 الي 12درصد است.

3-     بدنه های ارتن ور: این بدنه ها بر خلاف دو گروه قبلی سفید رنگ هستند.

بدنه هاي ارتن ور به سه دسته تقسيم مي شوند:

1- ارتن ورهاي آهكي

2- ارتن ور هاي فلدسپاتي – آهكي

3- ارتن ور هاي فلدسپاتي – سيليسي

مزايا و معايب ارتن ورها:

ويژگي بارز بدنه هاي ارتن ور، سفيد پختي آنها است. از آنجايي كه رنگ بعد از پخت اين بدنه ها سفيد است پس به هميمن دليل به آنها دليل به آنها انگوب اعمال نمي شود.

بدنه هاي ارتن ور همگي دو پختند و در سيستم دو پخت احتمال بروز pinhole بسيار كمتر است. لذا به منظور پيشگيري از بروز عيبpinhole  هم به بدنه انگوب زده نمي شود بلكه انگوب اعمالي به دليل افزايش تطابق ضريب انبساط حرارتي لغاب و بدنه اعمال مي شود.

امّا گاهي بدنه هاي ارتن ور كاملاً سفيد نيستند. البته سفيدي كه در صنعت چيني از آن ياد مي كنيم با سفيدي كه در صنعت كاشي منظور است، متفاوت مي باشد. بدنه اي كه در صنعت چيني به آن بدنه زرد مي گوييم ، در صنعت كاشي به آن بدنه غير سفيد گفته مي شود.

سختي اين بدنه ها بالا است بخصوص در مورد بدنه هاي فلدسپاتي سيليسي، سختي بسيار بالا است. لذا فرسايش زودرس قالبهاي پرس را باعث مي شود. اين فرسايش زودرس از طرفي جهت هزينه هايي كه قالب پرس دارند، عيب محسوب مي شود(ضرر اقتصادي مستقيم) از طرفي ابعاد قالبهاي پرس را در طول مدت زمان دچار تغيير مي كند.

4-     بدنه های تک پخت سریع یا همان مونوپروزا که این بدنه ها نیز رنگ سفید دارند.

از نظر نوع بدنه، در خلال اين روش سه بدنه نسبتاً جديدتر صنعتي مطرح مي شود. يكي از بدنه هاي منوپروسا بدنه هاي كاشي گرانيتي و ديگري بدنه هاي كاشي گرانيتي با استفاده از تكنيك نمكهاي محلول يا souluble salt مي باشد.

تا بهمن ماه 1379 خورشيدي در ايران به روش منوپروسا كاشي ديواري توليد نمي شد. براي اولين بار در ايران توليد انبوه و صنعتي اين محصول در كاشي احسان میبد آغاز شد. توليد بدنه هاي ديواري منوپروسا داراي ضريب سودآوري بالايي است، البته حساسيت توليد در كاشي ديواري تك پخت بسيار بيشتر از كاشي هاي كف دو پخت است.

بدنه هاي منوپروسا مي توانند سفيد پخت و يا قرمز پخت باشند.

عاري بودن مواد اوليه از اكسيد آهن يا كم بودن ميزان اكسيد آهن در مواد اوليه منجر به توليد بدنه هاي منوپروسا سفيد مي شود. البته توجه داشته باشيد حضور CaOو MgO در bateh مواد اوليه يا تشكيل اسپينل هاي آنها با Fe2O3 مي تواند رنگ پس از پخت را سفيدتر كند. در اينجا نكاتي بسيار مهم در مقايسه با بدنه هاي دو پخت ديواري براي رسيدن به يك محصول سالم بايد مورد توجه قرار گيرد. اولاً در اينجا بر سطح بدنه خام لعاب اعمال مي شود پس بايد استحكام خام و خشك محصول بالا باشد در غير اينصورت حين حمل و نقل و بويژه در مرحله چاپ سيلك اسكرين شكستهاي بسيار زيادي را شاهد خواهيم بود. در تركيب اين بدنه ها حتي الامكان حداقل مواد فرار بايد موجود باشد وگرنه حين پخت منجر به بروز عيب pinhole خواهد شد. در توليد اين بدنه ها از چند نوع رس استفاده مي كنند اگر بدنه سفيد پخت باشد رسهاي مصرفي بايد سفيد پخت باشند.

بدنه هاي منوپروسا به عنوان بدنه هاي كاشي ديواري بكار مي روند لذا بايستي حداقل جذب آببالاي %12 داشته باشند لذا بدنه بايد تخلخل داشته باشد يا بايد تخلخل ايجاد و يا حفظ كنيم. جهت حفظ تخلخل يا ايجاد تخلخل، استفاده از مقادير زياد يعني حدود 8-5 درصد از كربناتها بويژه كربنات كلسيم مي تواند منجر به بروز عيب pinhole شود لذا مصرف كربناتها بخصوص كربنات كلسيم مضر خواهد بود البته در حال حاضر در اكثر كارخانجات ايران كه كاشي منوپروساي ديواري توليد مي كنند. كربنات كلسيم در فرمول به مقدار قابل توجهي حتي بيشتر از %8 وجود دارد ولي مطلب اين است كه بجاي دماي پخت 1100درجه ناچارند در دماي پخت 1120تا 1140درجه استفاده كنند.

پارامترهاي ديگري كه در توليد بدنه هاي منوپروسا لحاظ مي شود عبارتند از:

تركيب لعاب و تاثيرش بر دماي Seeling

رژيم پخت مناسب

اختلاف مناسب بين دماي زير و روي رولرها

انتخاب انگوب مناسب

مدت زمان پخت 45دقيقه، 36 دقيقه