توسعه لعابهای سرامیكی با ویژگیهای ضد باكتریایی و ضد قارچی
پیشرفت صنعت در سالهای اخیر امكان تركیب مواد را حداقل در یك بعد و در ابعاد نانومتری (1تا 100 نانومتر) فراهم ساخته است كه باعث بروز و مشاهده ویژگیها و عملكرد متفاوت مواد جدید نسبت به حالت اصلی آنها در ابعاد میكرومتری میشود. مواد در ابعاد نانومتری دارای محدوده گستردهای از كاربردها میباشند و به طور ویژه در علوم الكترونیك، مواد، ارتباطات و مخابرات و سامانههای زیستی دارای مصارف ویژه میباشند. براساس پیشبینی آنالیزهای اقتصادی، حجم تجارت تكنولوژی نانو تا سال 2015 دارای سرمایه در گردشی بین 750 میلیون تا 2 میلیارد یورو در سال خواهد بود. هرچند به دلیل عدم استفاده از فناوری نانو در بخش سرامیك فواید وكاربردهای آن برای این صنعت به طور دقیق مشخص نشده است اما به طور مثال خصوصیات ضد میكروبی كه ذرات نانو با جنس مشخص در تركیب با سرامیكها میتوانند ایجاد نمایند از جمله ویژگیهای این فناوری در صنعت سرامیك محسوب میشود.
ظهور نسل جدیدی از مواد، به محصولات سرامیكی این امكان را میدهد تا قابلیتهای ضد باكتریایی و ضد قارچی بدست آورند به نحوی كه قادر خواهند بود تا از رشد میكروارگانیسمهای بیماریزا جلوگیری نموده و یا آنها را نابود نمایند و از این طریق شرایط بهداشتی محیط را ارتقاء دهند.
صنعت سرامیك میتواند با نوآوری در ساخت و افزایش كیفیت، سبب بالا بردن ارزش افزوده در تولید گردیده و قدرت رقابت این محصولات را در بازار بالا ببرد.
1- مقدمه :
بهداشت عمومی، از موضوعات مورد توجه در جوامع امروزی میباشد. اخبار وجود آلودگیهای گوناگون توسط میكروارگانیسمهای بیماریزا در مناطق بحرانی مانند بیمارستانها، كشتارگاهها، رستورانها، فضاهای صنعتی و غیره به طور هشدار دهندهای در حال افزایش بوده و سبب ایجاد نگرانی در سطح جامعه شده و تقاضا برای محصولات و مواد ضدمیكروب، به طور روز افزون در حال افزایش میباشد. از جمله این مواد انواع شیشه، پلاستیك، رنگها، لعابها و غیره میباشد كه به تازگی با ویژگیهای ضد باكتریایی وارد بازار شدهاند. در میان یونهای فلزی كه دارای خصوصیات ضدمیكروبی میباشند عنصر نقره در شكل یون نقره به واسطه اثر آن در از بین بردن طیف وسیعی از میكروارگانیسمها مشهور میباشد و به همین دلیل در بخش سرامیك در گذشته تلاشهایی جهت تولید محصولات با ویژگیهای ضدمیكروبی كه به طور عمده از عنصر یون نقره بهره گرفتهاند، انجام شده است. تحقیقات جدید نشان میدهد كه اجزاء نقره در ابعاد نانومتری (1 تا 100 نانومتر) خصوصیات ضد باكتریایی را نشان میدهند، بر طبق بررسیها مقدار مساوی از ذرات نقره در ابعاد نانو در قیاس با نیترات نقره، دارای فعالیت ضدمیكروبی قویتر و فعالتری میباشد. نتایج این تحقیق در كنار توجه به ویژگی ضرر اندك این ذرات برای سلامتی انسان، نانوذرات نقره را به عنوان عوامل ضد باكتری موثر و سودمند معرفی مینماید. تحقیق پیشرو برای نخستین بار یك آزمایش سیستماتیك و اصولی را از عملكرد ذرات نقره در اندازه نانو در محصولات سرامیكی معرفی مینماید.
2- مواد مورد استفاده و روش آزمایش :
2-1- مواد مورد استفاده: در انجام این آزمایش مواد زیر مورد استفاده قرار گرفتند: كلوئید نقره با عیار 73 درصد و كائولن حاوی نقره كه دارای 22 درصد نقره میباشد. كلوئید نقره شامل اجزاء نقره با ابعاد نانو و یك پروتئین به عنوان پایداركننده میباشد كه برای آمادهسازی سوسپانسیونهای آبدار نانو ذرات نقره مورد استفاده قرار گرفتند. این آزمایش از طریق جابجایی ذرات الكترون (با رعایت وجود نانو ذرات نقره با ابعاد كمتر از 20 نانومتر) انجام شد. در كائولن حاوی نقره كانی كائولن به عنوان شكل فرعی و زیر لایهای عمل نموده و این درحالیاست كه نانو ذرات نقره از طریق فرآیند جذب سطحی در بخشهای سطحی ماده قرار گرفته و تهنشین شدهاند.
2-2- آماده سازی غشاء ضد باكتری به منظور استفاده در سرامیكهای لعابدار پخته شده: